TrendForum.Net - Parasetamol Zehirlenmesi

Parasetamol zehirlenmesi

Parasetamol(asetaminofen),ağrı kesici ve ateş düşürücü bir ilaçtır.
Tek başına(calpol,minoset vb.) ya da diğer ilaçlarla(peditus,kongest vb.) birlikte bulunur.
Çocuklarda bir kezde 150-200 mg/kg, büyüklerde ise bir kezde 10-15 gr’dan yüksek dozların alınması toksiktir.
Kan parasetamol düzeyi toksik değerlere ulaştığında karaciğer ve böbrekte hasar oluşabilir.

Parasetamol karaciğerde metabolize olur.
Metabolitleri hepatotoksiktir.
Metabolitler, hepatositlere bağlanarak hücre nekrozuna neden olur.
Hepatotoksite için en güvenilir gösterge ilaç içilmesinden 4 saat sonra bakılan kan parasetamol düzeyidir.
Plazma konsantrasyonu 4. saatte 200 ug/mL veya 12. saatte 50ug/mL’den yüksek ise karaciğer hasarı riski fazladır.
Belirti ve Bulgular

1.Evre (ilk 24 saat) : İştahsızlık,bulantı,kusma,halsizlik ve transaminazlarda yükselme
2.Evre (25-72 saat) :İştahsızlık,bulantı,kusma,karın sağ üst kadranında ağrı,transiminazlarda yükselme,
bilirubin düzeyinde artma,PT uzaması ve böbrek işlevlerinde bozulma
3.Evre (73-96 saat) : Fulminan karaciğer yetmezliği,çoklu organ yetmezliğine bağlı ölüm

Tanı

Öykü ve serum parasetamol düzeyi ölçülerek konur.
İlaç alımından en az 4 saat bakılan plazma parasetamol düzeyi ile karaciğer hasarı riski değerlendirilir.
Serum düzeyi 200 mikrogram/mL’ nin üzerindeyse bu risk yüksektir.
Kronik zehirlenmelerde ve parasetamol alındıktan sonra 24 saatten daha uzun süre geçmişse değerlendirme yapılamaz.
Karaciğer fonksiyon testleri ilaç alımından sonra ilk 24 saatte bozulmaya başlar ve 48-72 saatte pik yapar.
ALT/AST >1000 IU/L’yi aşması hepatotoksisiteyi gösterir.
Ayrıca protombin zamanı uzar, serum bilirubin ve kreatinin düzeyleri yükselir.
Tam kan sayımı, üre, kreatinin, glükoz ve elektrolit düzeyleri saptanır.
Ayrıca karaciğer enzimleri, bilirubin düzeyleri, PT’ne bakılır,ölçümler 24 saatte bir tekrarlanır.
Tedavi

ABC
Destek tedavisi (IV sıvı,oksijen)
Gastrik lavaj,aktif kömür
Antidot uygulanması (NAC)
Karaciğer transplantasyonu
Parasetamolü uzaklaştırmak için ilacın alımından sonra ilk 1-2 saatte mide yıkanır ve aktif kömür verilir.
Aktif kömür 6 saat sonraya kadar uygulanabilir.
Alınan ilaç miktarı 150 mg/kg’dan daha az ise mide boşaltılmasından 4 saat sonra plazma parasetamol düzeyi ölçülür.
Düzey yüksek ise 12 saat içinde N-asetilsistein (Mucomyst) ile oral veya parenteral yolla tedaviye başlanır.
İlacın içilmesinden sonra tedaviye 36 saat içinde başlanması da yararlı olabilmektedir.

Alınan ilaç miktarı 150 mg/kg’dan daha fazla ise 4 saati beklemeden NAC yükleme dozunda verilir.
4 saat sonra plazma asetaminofen düzeyi toksisite sınırlarında ise tedaviye devam edilir.
İçimini kolaylaştırmak ve kusmayı önlemek için NAC, %5‘lik solüsyon şeklinde sulandırılarak verilir.
Hasta ağız yoluyla n-asetilsistein verildikten sonraki 1 saat içinde kusmuşsa doz tekrarlanır.
Kusmayı önlemek için metoklopramid verilebilir, kusma sürüyorsa NAC nazogastrik sonda yardımıyla verilir.
Kan düzeyi ölçme olanağı yoksa hepatotoksisite riski durumunda NAC tedavisi tam olarak uygulanır.
Parasetamol, prostaglandin sentezini inhibe ederek etkisini göstermektedir.
Yüksek doz parasetamol alındığında glutatyon depoları tükenmekte ve oluşan
metabolitler (n-asetil-p-benzoquinonimin) hepatik doku nekrozuna neden olmaktadır.
Oysa glutatyon depoları yeterli olduğunda bu metabolitler hızla toksik olmayan formlara dönüştürülmektedir.
Antidot tedavisinin temel amacı, glutatyon depolarının tekrar yerine konulmasıdır.
N-asetil sistein(NAC) bir glutatyon prekürsörüdür ve glutatyon sentezini hızlandırmaktadır.

Alıntı.