DOĞUM KONTROL HAPLARI


Doğum Kontrol Haplarının Kullanımı
Kadın vücudunda doğal olarak bulunan bulunan iki hormonu (östrojen ve progesteron) içeren ve kadınlar tarafından kullanılan gebeliği önleyici ağızdan alınan haplardır.

Dünyanın çeşitli ülkelerinde kullanılan ve yalnız progesteron hormonu içeren “minihaplar” artık ülkemizde bulunmadığından bu bölüm sonunda çok kısa yer almaktadır.

Doğum Kontrol Hapları Çeşitleri
21 ve 28 günlük iki tipi vardır. 28 hap içerenlerde de 21 hormon hapı mevcuttur, ek olarak 7 günlük demir içeren kan hapı bulunmaktadır.

Ülkemizde doğum kontrol hapları çeşitli firmalar tarafından değişik isimlerle üretilmektedir. Piyasada satılan düşük dozlu hapların kutularının üzerinde mavi zemin üzerine hilalden dolunaya kadar uzanan ay amblemi bulunur. İlk kez hap kullanacak olan kadınlara mutlaka düşük dozlu hap başlanmalıdır.

Programımızda kullanılan hem 21 hem de 28 günlük haplar da düşük dozludur.

Bu amblem olmayan doğum kontrol hapları normal dozlu olarak kabul edilir. Bazı kadınlar için bu haplar daha uygun olabilir, ancak normal dozluya geçiş hekim kararı ile olmalıdır.

Doğum Kontrol Haplarının Etki Mekanizması
Yumurtlamayı geçici olarak (kullanıldığı sürece) durdurur.
Rahim ağzı sıvısını kalınlaştırarak erkek tohum hücrelerinin kadın üreme organlarına geçişini engeller.
Doğum Kontrol Hapları Etkililiği
Doğru kullanıldığında çok etkilidir. Doğru kullanan her bin kadından yalnız bir tanesinde gebelik olur.

Hatalı kullanımda gebelik olasılığı % 6-8’dir.

Doğum Kontrol Haplarının Güvenilirliği
Çok güvenlidir. Etkileri ve yan etkileri çok iyi incelenmiştir.

1960 yılından beri tüm dünyada kullanılmaktadır.

Dünyada 65 milyonu aşkın kadın halen hap kullanmaktadır.

Doğum Kontrol Hapları Etki Süresi
Hap doğru kullanıldığı sürece etkilidir.

Doğum Kontrol Hapları Olumlu Özellikleri
Kullanılması kolaydır.
Cinsel ilişkiyi bölmez.
Gebelik korkusu olmadığından cinsel haz artar.
Adetler düzene girer, kanama miktarı ve kanama gün sayısı azalır.
Adet krampları sona erer.
Gebelik istenmediği sürece ara vermeden, yıllarca, devamlı kullanılabilir.
Ergenlikten menopoza kadar (sigara içmiyorsa) her yaşta kullanılabilir.
İstendiği zaman bırakılabilir.
Bırakıldıktan hemen sonra gebe kalınabilir.
Kansızlığı önler.
Sivilcelere iyi gelebilir.
Dış gebeliği önler.
Yumurtalıklarda kist oluşumunu azaltır.
İyi huylu meme hastalıklarını azaltır.
Rahim içi zarı ve yumurtalık kanseri riskini azaltır.
Yaşlılıkta kemik erimesi riskini azaltır.
Doğum Kontrol Hapları Dikkat Edilmesi Gereken Özellikleri
Unutmadan, her gün aynı saatte, düzenli olarak yutulması gerekir.
Her 28 günde bir yeni paket alınması gerekir.
Sigara içen kadınlar 35 yaşından sonra kullanamaz
Doğum Kontrol Hapları Kimler İçin Uygundur?
Yaşı ve doğum sayısı ne olursa olsun etkin biçimde korunmak isteyen kadınlar
Doğum sonrası emzirmeyen veya bebeği altı ayını doldurmuş kadınlar
Düşük sonrası dönemdeki kadınlar
Hapların aile planlaması dışı yararlarından faydalanmak isteyen kadınlar
Hiç doğum yapmamış olanlar
Sigara içen ve 35 yaşından küçük olan kadınlar
Sigara içmeyen ve 35 yaşından büyük olan kadınlar
Ergenlik çağındakiler
Doğum Kontrol Hapları Kimler İçin Uygun Değildir?
Gebelik şüphesi olanlar
Geçmişte ya da şimdi meme kanseri olanlar
Üreme organı kanseri olanlar
Ciddi damar tıkanıklığı olanlar
Ciddi düzeyde unutkanlığı olanlar
Bebeği altı aylıktan küçük olan emziren anneler (Bu dönemde minihap kullanılabilir, ancak ülkemizde bulunmamaktadır)
35 yaşın üzerindeki sigara içen kadınlar
İstenmeyen Etkileri Var Mıdır?
Kullanımın ilk üç ayında bulantı, kusma, ara kanaması, lekelenme tarzında kanama, kilo artışı ve göğüslerde gerginlik olabilir. Bunlar geçici etkilerdir.

Özellikle sigara içen kadınlarda (mevcut damar hastalığına rağmen hap kullananlarda) ender de olsa damar tıkanıklığı görülebilir. Hap kullanan kadınlarda aşağıdaki belirtiler olursa vakit geçirmeden bir sağlık kuruluşuna başvurmalıdır:

Şiddetli karın ağrısı
Şiddetli göğüs ağrısı, nefes darlığı
Şiddetli baş ağrısı
Şiddetli uyluk ya da bacak ağrısı
Ani görme kaybı ya da bulanık görme, konuşma bozukluğu
Doğum Kontrol Haplarına Ne Zaman Başlanır?
Hap kullanmaya başlamak için en uygun zaman adetin ilk günüdür. Adetin ilk yedi günü içinde de başlanabilir. Adetin ilk günü başlanmamışsa ilk yedi gün ek bir gebelikten koruyucu yöntem kullanmak gerekir.

Doğum Sonrası Dönemde:

Doğum yapmış kadın, emzirmiyorsa doğum sonrası 3-4. haftada adet görmeyi beklemeden hapa başlayabilir. Emziren kadınlar bebek 6 ayını doldurana kadar kombine hap kullanmamalıdır. (Emziren kadınlar minihap kullanabilirler)

Düşük Sonrası Dönemde:

Kendiliğinden düşük ya da gebelik sonlandırılmalarında tıbbi bir engel yoksa hapa hemen ya da ilk 7 gün içinde başlanmalıdır.

Doğum Kontrol Hapları Nasıl Kullanılır?
Haplar hiç unutmadan her gün aynı saatte alınır. Kolay hatırlaması için örneğin akşamları almasını önerin. Böylece ilk aylarda görülebilen bulantı şikayeti da önlenmiş olur. Paketteki haplar bitene kadar her gün bir hap kullanılır.

Paket bitiminde:

28 günlük haplarda hiç ara verilmeden yeni pakete başlanır.

21 günlük haplarda 7 gün ara verilerek yeni pakete başlanır.

Herhangi Bir Nedenle Hap Unutulursa Ne Yapılmalı?
Doğum kontrol haplarının etkili olabilmesi için her gün düzenli kullanılmaları gerekir. Yine de birçok kadın haplarını içmeyi unutabilmektedir. Bu durumda hapın gebelikten koruyucu etkisi azalır. Hapların unutulması durumunda gebelik riskini ortadan kaldırmak için bazı ek önlemler alınması gerekir.

Bir kez unutulursa

Unutulan hap hatırlanılan anda alınır, o günün hapı yine aynı saatinde alınır.

İki gün unutulursa

İlk iki hafta içinde ise:

İki gün üst üste ikişer hap alınır, pakete devam edilir. Bu durumda çiftin 7 gün süreyle ek bir yöntem (prezervatif ya da koruyucu fitil) kullanması gerekir.

Üçüncü hafta içinde ise:

Kullanılan eski paket atılarak yeni bir pakete başlanır. Bu durumda çiftin 7 gün ek bir yöntem (prezervatif ya da koruyucu fitil) kullanması gerekir. Kadına adet düzeninin değişebileceği konusunda da bilgi verin.

Üç gün unutulursa

Kullanılan eski paket atılarak yeni bir pakete başlanır. Bu durumda çiftin 7 gün ek bir yöntem (prezervatif ya da koruyucu fitil) kullanması gerekir.

Doğum kontrol haplarının etkili olabilmeleri için düzenli kullanılmaları gerektiğini biliyorsunuz. Her gün bir tane hap kullanmak kolay gibi görünebilir. Ancak uygulamada birçok kadın hap içmeyi unutabilmektedir. Unutma durumunda yukarıdaki kuralların uygulanması istenmeyen bir gebeliğin önlenmesini sağlar.

Hap unutulması durumunda istenmeyen bir gebeliğin önlenmesi için bir başka seçenek olarak doğum kontrol hapları ile acil korunma da uygulanabilir. Özellikle ilk iki hafta içinde iki kez unutma ile üst üste üç kez unutma durumunda gebelik riski yüksek olduğundan acil korunma önerebilirsiniz:

Hap unuttuğunda acil korunma uygulayan bir kadın doğum kontrol haplarını kullanmayı sürdürmelidir. Acil korunma sonrasında hemen ertesi gün yeni bir paketin birinci gününden başlanır. Bu durumda çiftin 7 gün süreyle ek bir yöntem (prezervatif ya da koruyucu fitil) kullanması gerekir.