Viking gemisiyle binlerce kilometre yol kat eden arkeolog, açık deniz rotaları ve gizli limanlarla İskandinav denizcilik tarihine ışık tutuyor.



Viking denizciliğine dair bilinenler, yeni arkeolojik çalışmalarla tekrar şekilleniyor. Viking rotalarını birebir izleyen bir araştırmacı, yüzyıllık varsayımları sorgulatıyor.

İsveç’teki Lund Üniversitesi’nde görev yapan arkeolog Greer Jarrett, üç yıldır Vikinglerin izlediği rotaları takip ederek önemli keşiflere imza attı. Jarrett’ın araştırmaları, Vikinglerin İskandinavya’dan tahmin edilenden daha uzak bölgelere ve açık denizlere seyahat ettiklerini ortaya koydu.

Çalışmalar sonucunda Viking döneminde adalar ve yarımadalar üzerinde yer alan, merkezi olmayan bir liman ağı tespit edildi. Sonuçlar Journal of Archaeological Method and Theory dergisinde yayımlandı.

Viking Gemileri Açık Denizlerde Daha Etkiliydi

Jarrett ve ekibi, 2022 yılında Norveç’in Trondheim kentinden Kuzey Kutup Dairesi’ne kadar uzanan 5.000 kilometrelik güzergâhta Viking dönemindeki gemilere benzer açık, kare yelkenli klinker teknelerle seyahat etti.



Jarrett, bu teknelerin açık denizde zorlu şartlara karşı oldukça dayanıklı olduğunu ancak kıyıya ve fiyortlara yakın bölgelerde akıntı ve dağlardan inen katabatik rüzgarlar nedeniyle beklenmedik zorluklarla karşılaştıklarını belirtti.

Norveç kıyılarındaki bir seyahat sırasında ana yelken direğinin kırılmasıyla ekip, doğaçlama yöntemlerle kendilerini kurtarmayı başardı. Jarrett, Lofoten Adaları civarında soğuk hava koşullarının mürettebat için büyük bir zorluk oluşturduğunu ifade etti.

Vikinglerin Yön Bulma Yöntemlerinde Mitolojik Hikâyeler Önemli Yer Tutuyordu

Jarrett, Kattegat ve Baltık Denizi’nde de test ettiği teknelerin, derin omurgaları olmamasına rağmen şaşırtıcı derecede istikrarlı olduğunu belirtti. Vikinglerin olası seyir yollarını tespit etmek için 19. ve erken 20. yüzyıllarda Norveç’te motor kullanmadan seyreden denizcilerle görüşmeler yaptı ve onların geleneksel bilgilerini kullandı.



Vikinglerin harita, pusula veya sekstant gibi araçlar yerine “zihinsel haritalar” kullandığını söyleyen Jarrett, kıyı işaretlerini anlatan mitlerin yön bulmada kritik rol oynadığını vurguladı. Özellikle Torghatten, Hestmona ve Skrova adalarıyla ilgili Viking hikâyelerinin denizcileri tehlikelere karşı uyardığını ve yönlendirdiğini belirtti.

Yeni Viking Limanları Tespit Edildi

Jarrett’ın saha deneyimleri ve dijital peyzaj rekonstrüksiyonları sayesinde, Norveç kıyılarında dört yeni Viking limanı (Jarrett’ın deyimiyle “sığınaklar”) belirlendi. Bu limanlar, mevcut bilinen ana limanlardan daha açık denizde konumlanıyor.

Jarrett’a göre bu limanlar, Viking teknelerinin kolay giriş-çıkış yapabilmesi ve çeşitli rüzgâr koşullarında erişilebilir olması açısından stratejik önem taşıyordu. Ayrıca Jarrett, Viking dönemi ticaret yollarının sadece büyük merkezler arasında olmadığını, küçük adalar ve yarımadalarda yer alan bu merkezi olmayan liman ağının da ticaretin etkinliğini artırdığını belirtti.

Jarrett, gerçekleştirdikleri seyahatlerin Viking dönemi deniz yolculuklarında sosyal ilişkilerin ve ekip dayanışmasının da büyük önem taşıdığını ortaya çıkardığını ifade etti.



Kaynak: Phys