Mars’ın Jezero Krateri yakınlarında sönmüş bir volkan tespit edildi. Perseverance’ın topladığı örnekler, bu saklı yanardağın izlerini taşıyor olabilir.



NASA’nın Perseverance uzay aracı, Mars yüzeyinde yaptığı araştırmalar sırasında Jezero Krateri yakınlarında yeni bir volkanik yapı keşfetti. Başka bir gezegendeki volkanik aktivitenin ilk kez kesin olarak tarihlendirilmesi çok yakında mümkün olabilir.

Perseverance, 2021 yılında Mars’taki Jezero Krateri’ne iniş yaptı ve o tarihten bu yana, yaklaşık 3 ila 4 milyar yıl önce akmış olduğu düşünülen kurumuş bir nehir yatağını takip ederek kraterin batı kenarına doğru ilerledi. Görev kapsamında toplanan kaya ve toprak örnekleri, Mars Sample Return misyonu ile 2030’lu yıllarda Dünya’ya getirilmeyi hedefliyor. Ancak bu plan, NASA’ya yönelik bütçe kesintileri nedeniyle risk altına girmiş durumda.

Örnekler arasında lav akıntılarına dair izler de içeren volkanik kökenli materyaller bulunabileceği düşünülüyordu. Georgia Teknoloji Enstitüsü’nden James Wray ve ekibi, bu materyallerin olası kaynağını tanımlamış olabilir: Jezero Krateri’nin güneydoğusunda yer alan ve “Jezero Mons” olarak adlandırılan sönmüş bir volkan.

Mars yörüngesinden elde edilen yüksek çözünürlüklü görüntüler, Jezero Mons’un yüzeyinde volkanik kül ile örtüşen ince taneli materyalleri ortaya koydu. 21 kilometre genişliğe ve 2 kilometre yüksekliğe sahip bu yapı, Dünya’daki benzer volkanlarla boyut ve şekil açısından da büyük benzerlik gösteriyor.



Wray, “Magmayla beslenen bir magmatik volkan yorumu, gözlemlerle en tutarlı açıklama gibi görünüyor,” değerlendirmesinde bulundu.

Mars’taki Yeni Keşfedilen Volkana Dair Milyarlarca Yıllık Veriler, Yeni Bilimsel Atılımlara Fırsat Sunabilir

Wray ve ekibi, volkan çevresindeki çarpma kraterlerinin sayısını analiz ederek, Jezero Mons’un son patlamasının yaklaşık 1 milyar yıl önce gerçekleşmiş olabileceğini belirtti. Bu patlamada, kül, lav ve kaya parçalarının Jezero Krateri’ne ve hatta Perseverance’ın iniş noktasına kadar ulaşmış olabileceği öne sürülüyor.

Eğer bu materyaller örnekler arasında yer alıyorsa ve Dünya’ya getirilebilirse, bilim insanları başka bir gezegende volkanik aktiviteyi ilk kez kesin olarak tarihlendirme fırsatı bulabilir. Purdue Üniversitesi’nden Briony Horgan, “Bu, o volkanın ne zaman aktif olduğunu bilmemizi sağlar, bu da gezegenin iç yapısının zaman içinde nasıl evirildiğine dair kritik bilgiler sunar,” dedi.



Wray, ideal senaryonun Perseverance’ın doğrudan volkanın kendisine yönlendirilmesi olduğunu belirtiyor. Ancak mevcut görev rotası, kraterin batısındaki daha eski kaya oluşumlarını incelemek amacıyla aksi yöne ilerliyor. “Araç başka yöne gidiyor çünkü batıda çok ilginç antik kayaçlar var. Onları suçlayamam,” ifadelerini kullandı.

Yeni bulguların, Mars yüzeyindeki volkanik geçmişin daha derinlemesine anlaşılmasına katkı sağlayacak önemli bir adım olabileceği belirtiliyor.

Kaynak: New Scientist