Avrupa Hunları üzerine yapılan yeni dilbilim araştırması, Attila’nın soyunun Sibirya kökenli olduğunu ortaya koyarak uzun süredir devam eden tartışmaları sonuçlandırdı.



Yeni yapılan dilbilim araştırmaları, Avrupa Hunları’nın kökenlerinin Paleo-Sibirya halklarına dayandığını ve daha önce düşünüldüğü gibi Türkçe konuşan gruplardan gelmediklerini ortaya koydu.

Araştırma Köln Üniversitesi Dilbilim Bölümü’nden Dr. Svenja Bonmann ve Oxford Üniversitesi Klasikler Fakültesi ile Dilbilim, Filoloji ve Fonetik Fakültesi’nden Dr. Simon Fries tarafından yürütüldü.

Araştırmanın sonuçları “Dilbilimsel kanıtlar, Şyung-nu ve Hunların aynı Paleo-Sibirya dilini konuştuklarını gösteriyor” başlığıyla Transactions of the Philological Society dergisinde yayımlandı.

Avrupa Hunları ile Şyung-nu Arasındaki Dilsel Bağlantı İncelendi

Çeşitli dilbilim kaynaklarından hareket eden araştırmacılar, Avrupa Hunları’nın etnik çekirdeğinin, yani Attila ve onun Avrupa’daki hanedanının, Asyalı ataları olan Şyung-nu ile ortak bir dili paylaştığını ortaya koydu. Bu dil, Paleo-Sibirya dillerinin alt grubu olan Yenisey dil ailesine aitti.



Yenisey dilleri, Ural, Türk ve Tunguz halklarının bölgeye gelişinden önce Sibirya’da konuşulmaktaydı. Bugün dahi küçük Yenisey dili konuşan topluluklar, Rusya’daki Yenisey Nehri civarında yaşamlarını sürdürüyor.

MÖ 3. yüzyıldan MS 2. yüzyıla kadar İç Asya’da gevşek bir konfederasyon oluşturan Şyung-nu halkı, birkaç yıl önce Moğolistan’da yapılan arkeolojik kazılarda bulunan ve Long Cheng olduğu düşünülen bir başkente sahipti. Avrupa Hunları ise MS 4. ve 5. yüzyıllarda Güneydoğu Avrupa’da kısa ömürlü fakat etkili, çok etnikli bir imparatorluk kurmuştu.

Hunların kökenleri hakkında şimdiye kadar elde edilen bilgiler çoğunlukla başka dillerde yazılmış kaynaklara dayanıyordu; kendi dillerinde yazılı kaynak bulunmamaktaydı. “Şyung-nu” terimi de Çinceden türemişti.

Yenisey Bağlantısı

Dr. Bonmann ve Dr. Fries, Hunların ve Şyung-nu halkının İç Asya’da Arin adlı erken bir Yenisey dilini konuştuklarına dair çeşitli dilbilimsel kanıtlar buldu. Dr. Bonmann yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı:

“Bu durum, Türk halklarının İç Asya’ya göçünden ve Eski Türk dilinin farklı kollara ayrılmasından çok önceydi. Bu eski Arin dili erken Türk dillerini de etkilemiş ve İç Asya’da prestij kazanmıştı. Bu nedenle Eski Arin dili muhtemelen Şyung-nu yönetici hanedanının anadiliydi.”

Araştırmacılar, Çin metinlerindeki açıklamalar, Hun hanedanına ait özel isimler ile yer ve su isimleri üzerinden analiz etti. Tüm bu veriler birlikte değerlendirildiğinde, Şyung-nu Hanedanı ve Hunların etnik çekirdeğinin Eski Arin dili konuştuğunu gösterdi.

Attila İsminin Kökeni Yeniden Değerlendirildi

Araştırmanın sonuçları, Avrupa Hunlarının Avrupa’ya nasıl yerleştiklerinin yeniden yapılandırılmasına da olanak tanıdı. Araştırmacılar, bugün bile İç Asya’daki yer ve su isimlerinin, Arin dili konuşan bir topluluğun Altay-Sayan bölgesinden batıya doğru göç ettiğine işaret ettiğini belirtti.



Araştırma ayrıca “Attila” isminin kökeni konusunda da yeni bir açıklama getirdi. Daha önce Almanca kökenli “küçük baba” anlamına geldiği düşünülen Attila isminin, yeni çalışmaya göre Yenisey dilinde “hızlıca, çevikçe” anlamına gelen bir sıfat olduğu öne sürüldü.

Dr. Fries, yeni dilbilimsel bulguların Avrupa Hunlarının Şyung-nu’nun soyundan geldiğini gösteren daha önceki genetik ve arkeolojik bulguları desteklediğini vurgulayarak sözlerini şu şekilde noktaladı:

“Çalışmamız, insanlık tarihini keşfetmede arkeoloji ve genetik bilimin yanı sıra karşılaştırmalı filolojinin de önemli bir rol oynadığını gösteriyor. Bulgularımızın, az bilinen dillerin tarihine dair daha fazla araştırmaya ilham vermesini ve böylece insan dilinin evrimini anlamaya katkıda bulunmasını umuyoruz.”

Kaynak: Phys