TrendForum.Net - Gericiliğin ilk kurbanı Hypatia

"Başpiskopos Cyril, Hypatia´nın Romalı valiyle yakın dostluğunu, bilgisini, öğrenimini ve bilimin simgesi olmasını hazmedemiyor, bilimin putperestlikle eş görülmesi nedeniyle de ondan nefret ediyordu. Hypatia yaşamının tehlikede olduğunu biliyordu ama öğretilerini yaymaya devam etti. 415´de yolda kıstırıldı, elbiseleri parçalandı ve katiller ellerindeki deniz kabuklarıyla Hypatia´nın etlerini kemiklerinden kazıdılar, kalıntısı yakıldı, eserleri yok edildi ve adı unutuldu. Cyril´e ise azizlik payesi verildi... " Carl Sagan böyle yazıyor. Antik Çağ´ın büyük bilgesi Hypatia´nın gericiler tarafından parçalanarak öldürülmesi, göründüğünden çok önemlidir. Binlerce yıl önce işlenen cinayet, feminizme, bilgiye, bilime ve kültürel tüm aydınlanmaya karşıdır; Hypatia´nın öldürülmesi yüzlerce yıl sürecek olan gericiliğin, ilkelliğin ve cehaletin hüküm süreceği karanlık çağların başlangıcı olmuştur. Sonraki tüm dinsel bağnazlıkların doğumu, Hypatia´ya kalkan ellerle gerçekleşirken, aynı karanlık eller, İnsanlığın tüm geçmişini kapsayan bilgilerin bulunduğu eşine bügün dahi raslanmayan İskenderiye Kütüphanesi´ni de yok ettiler ve biz artık geçmişimizi bilmiyoruz ve daha da kötüsü pek de aldırmıyoruz...

Jeremiah Reedy´nin çevirisinden derleyen M. Ata Nirun

Bilge Hypatia, düşünür ve geometrici Theon´un kızı, düşünür Isidorus´un eşiydi. M.S. 370-415 arasında yaşadı. Yaşadığı dönemde Roma İmparatoru Arcadius hüküm sürüyordu. "Astronomi Yasası" adlı kitabı ve Apollonius´la ilgili çalışmaları ile ünlenmişti. Hypatia´nın vücudu İskenderiyeliler tarafından parçalandı ve aşağılanarak kentin her tarafına dağıtıldı. Bu cinayetin nedeni kıskançlıktı, Hypatia´nın bilgeliği ve özellikle de astronomik fikirleri ölümüne neden oldu. Bu korkunç sonun sorumlusu bazılarına göre Cyril, bazılarına göre ise İskenderiyeliler´dir, kent halkı doğuştan vahşi ve şiddete düşkündüler; kentin din görevlileri de aynı yöntemleri uyguluyorlardı, örneğin düşünür Proterius´da aynı şekilde öldürülmüştü. Ama sonuç olarak İskenderiye halkı Hypatia´yı öldürdüler. Hypatia, İskenderiye´de doğdu ve eğitim gördü, çok küçük yaşlarda zekasıyla dikkat çekmişti ve hatta babasının matematiksel çalışmalarından tatmin olmuyor ve yanlışlarını buluyordu, kendisini felsefeye adayarak, tüm çalışmalarını öğrenmek için bu konuya yönlendirmişti. Genç bir kadın olduktan sonra kent halkı onu, sık sık kent meydanında dinleyicilerine Platon ve Aristotle´ı yorumlarken görüyorlardı. Zaman zaman da başka düşünürler tarafından çağrılıyor, düşünceleri isteniyordu. Kısa zamanda üstün konuşma yeteneği ve erdemleri nedeniyle zirveye yükseldi. Yaşamı boyunca bakire kaldı, oysa kaynaklar Hypatia´nın güzel bir kadın olduğunu söylüyorlar, erkek öğrencilerinin çoğu ona aşıktı, bazıları kendilerini kontrol edemiyor ve ilanı aşk ediyorlardı. Hypatia´ya aşık bir genç adam, yemekten içmekten kesilmiş, paçavralar içinde dolaşmaya başlamıştı, Hypatia durumu öğrenince genç aşığı alarak, diğer öğrencilerinin önüne getirdi ve şöyle dedi; "İşte aşk bu; işte size genç bir adam ve artık güzel değil." Çok utanan delikanlı, kısa zamanda kendini toparladı ve aşkını gömerek örnek bir insan oldu. Kesin olmayan kaynaklara göre Hypatia, psikolojik sorunları olan hastalara müzikle yardımcı oluyordu; gerek konuşurken, gerekse de eylemdeyken tedbirliydi; oysa o dönemde kent halkı tarafından seviliyor, neredeyse tapılıyordu ama kent yöneticileri memnun değildiler ve kıskanıyorlardı, benzeri olaylar daha öncelerde Atina´da yaşanmış ve felsefe büyük darbeler yemiş, neredeyse ölme noktasına gelmişti, bununla beraber hala büyüleyici ve saygındı, Antik Çağ´da toplum üzerinde söz sahibi olmanın ve devlet yöneticisi düzeyine yükselmenin en iyi yollarından birisi de felsefeydi. Yani bin yıllar öncesinde, tüm hatalara rağmen yöneticiler seçilirken önce düşünür olmalarına önem veriliyordu; Biz yine Hypatia´ya dönelim;

"İsa adına Hypatia´yı öldürün..."

Ne olduysa o gün oldu; Hypatia´nın evren, doğa ve düşünce konularındaki fikirlerinin karşıtı olan dinsel grubun lideri ve başrahibi Cyril, Hypatia´nın evinin önünden geçerken, büyük bir kalabalıkla karşılaştı. Binden fazla insan vardı ve daha bir çok insan geliyordu. Çevre yüzlerce at ve arabayla dolmuş, geçilecek yer kalmamıştı. Başrahip ve Patrik Cyril, ne olduğunu merak ederek sorunca, o sokakta bulunan dinciler gelerek evin Hypatia´ya ait olduğunu ve halkın ona taptığını söylediler. Cyril çok kızmış ve ölümüne kıskanmıştı ve o anda iğrenç cinayeti planlamaya başladı. Ertesi gün, Hypatia evinden çıktıktan biraz sonra, saldırıya uğradı, Cyril´in rahipleri önce genç kadının boğazını kestiler ve sonra parça parça ederek, kentin sokaklarında sürüklediler. Hypatia, kendi vatanında, kendi insanları tarafından öldürülmüştü, katillerin adı ise kıskançlık ama daha da ötesi gericilikti. Tarihin ilk kadın bilgesi, bilimcisi ve aydını yobazlar tarafından vahşice yok edildi ve bu son olmayacaktı. Olayı öğrenen İmparator çok kızdı, dinciler tarafından el altından yollanan rüşvetleri dahi kabul etmeyerek, öç almaya karar verdi ama sonradan ikna edilerek, Hypatia´nın ailesine fidye verilmesi kaydıyla suçluları bağışladı. Rüşvet olayının anısı bugün dahi İskenderiye´de anekdot olarak anlatılmaktadır.

Alıntı