İskoçya’da Keşfedilen Semender Benzeri Canlı Fosilinin, 14 Milyon Yıl Daha Eski Olduğu Ortaya Çıktı

İskoçya’da keşfedilen semender benzeri bir canlıya ait olan fosilin yaşı, yeni radyometrik analizlerle 14 milyon yıl geriye çekildi.



İskoçya’da gün yüzüne çıkan eski bir fosil, bilim dünyasında yıllardır kabul edilen zaman çizelgesini sarsıyor. Küçük bir keşif, büyük bir evrimsel sırrı ortaya çıkardı.

1984 yılında İskoçya’da amatör bir paleontolog tarafından bulunan 20 santimetrelik fosil, ilk bakışta bir kertenkele ya da semendere benziyordu. Ancak bu fosil, karasal hayvanların evriminde önemli bir yer tutan türlerden biri olarak tanımlandı.

Westlothiana lizziae adı verilen bu canlı, suda yaşayan atalarından evrimleşerek karada yaşamaya başlayan dört bacaklı hayvanların (tetrapod) erken örneklerinden biri olarak kabul ediliyor. Bu grup, bugün yaşayan semenderler, sürüngenler, kuşlar, memeliler ve insanlar da dahil olmak üzere pek çok kara omurgalısının ortak atası niteliğinde.

İskoçya’daki Fosilde Uygulanan Yeni Jeokimyasal Tarihleme Yöntemiyle Fosilin Yaşı 14 Milyon Yıl Geriye Gitti

Uzun süredir önemine rağmen bu fosilin yaşı net olarak belirlenememişti. Ancak Teksas Üniversitesi Austin bünyesindeki araştırmacılar tarafından yürütülen yeni bir çalışma, fosilin yaşını önceki tahminlerden 14 milyon yıl daha geriye götürdü.



Yeni tarihlendirmeye göre Westlothiana lizziae, yaklaşık 346 milyon yıl öncesine, yani “Romer Boşluğu” olarak bilinen fosil kayıtlarında nadir bulunan bir döneme tarihleniyor.

PLOS One dergisinde yayımlanan çalışmanın başyazarı Hector Garza, fosilin yaşını belirlemek için jeokimyasal bir yöntem olan radyometrik tarihleme tekniğini kullandı. Genellikle zirkon kristalleri içeren kayaçlar üzerinden uygulanan bu yöntem, fosilin bulunduğu bölgede yer alan bazaltik lav akıntılarında zirkon kristalleri nadiren oluştuğu için riskli kabul ediliyordu.

Ancak Garza’nın incelediği örneklerde, volkanik aktivite sonucu oluşan çamur ve tortuların taşıdığı zirkonların bir göl ortamında çökelmesiyle oluşan kireçtaşının içinde bu kristallere rastlandı. Garza, Teksas Üniversitesi Jackson Jeobilimleri Okulu’nda 11 örneği X-ışını ile tarayarak 6 fosilin çevresindeki kayalardan zirkon elde etti. Daha sonra Houston Üniversitesi’nde gerçekleştirilen uranyum-kurşun lazer tarihleme yöntemiyle fosilin yaşını hesapladı.

Evrimsel Sürece Işık Tutan Keşif

Daha önce Westlothiana fosilinin yaşı 331 milyon yıl olarak tahmin ediliyordu. Ancak yeni yaş tayini olan 346 milyon yıl, bu fosili omurgalıların sudan karaya geçiş sürecinde kritik bir döneme yerleştiriyor. “Romer Boşluğu” olarak bilinen 360 ila 345 milyon yıl öncesine ait bu dönemde fosil bulguları oldukça sınırlı ve canlı evriminde önemli değişimlerin yaşandığı düşünülüyor.



Jackson Jeobilimleri Okulu’ndan Profesör Julia Clarke, “Doğu Kirkton tetrapodlarının önemi abartılamaz. Bu fosillerin yaşını daha hassas belirlemek, omurgalıların karaya çıkış zamanlamasını anlamada kritik öneme sahip,” açıklamasında bulundu.

Doğu Kirkton Taşocağı, Evrimsel Tarih Açısından Bir Hazine Olabilir

Söz konusu fosilin bulunduğu Doğu Kirkton Taşocağı, erken tetrapodlara dair önemli fosil kayıtlarına ev sahipliği yapıyor. Bugüne kadar bu bölgede yedi adet kök tetrapod fosili, aralarında Westlothiana lizziae de olmak üzere, keşfedildi.

Yüz milyonlarca yıl önce bu bölge, aktif volkanların çevrelediği zehirli göller ve tropik ormanlarla dolu biyolojik çeşitlilik bakımından zengin bir ekosistemdi.

Kaynak: [Sadece kayıtlı ve aktif kullanıcılar bağlantıları görebilir. ]