Kara Deliklerin Yok Ettikleri Yıldızları Yıllar Sonra ‘Kusarak’ Dışarı Attıkları Ortaya Çıktı

**Efrasiyab** · 07 Eylül 2023, 23:41

Kara delikler, yıldızları yok ettikten yıllar sonra bu yıldızları adeta “geri püskürtüyor.” Gökbilimciler, bu kozmik olayın kökenini hâlâ aydınlatabilmiş değil.

Bu gizemli olayın sırrını çözmek için uzun yıllar boyunca kara delikleri inceleyen araştırmacılar, devasa gök cisimlerinin yıldızları yuttuktan sonra bu tür bir “kusma” olayını yaşadığını ve yüzde 50’ye kadarının bu fenomeni deneyimlediğini tespit etti. Bu olaylara “Gelgit Kesintisi Olayları” (Tidal Disruption Events / TDE) deniyor. Bu olaylar, yıldızların kara deliklere çok yaklaşmasının bir sonucu olarak ortaya çıkıyor. Bu kozmik canavarlar, yıldızları sıkıştırarak ve gererek onları neredeyse spagettiye dönüştürüyorlar. TDE’ye karışan talihsiz yıldızlar, sadece birkaç saat içinde güçlü elektromanyetik radyasyon flaşı ile parçalanıyor veya “çözülüyor.”

Yok edilen yıldızın bazı parçaları kara delikten uzaklaşırken geriye kalanlar ise ince bir frizbiye benzeyen bir yığılma diski oluşturuyor ve bu malzeme kara deliği yavaşça besliyor. Ancak astronomlar şimdiye kadar bu olayı sadece birkaç ay boyunca izleyebiliyorlardı.

Yapılan yeni bir çalışma araştırmacıların TDE’leri yüzlerce gün boyunca izlemesine olanak tanıdı ve vakaların yarısında yıldız maddesinin tekrar “kusulduğunu” gösterdi.

Kara Deliklerin Yıldızları Neden “Kustuğu” Hâlâ Bir Sır
Harvard ve Smithsonian Astrofizik Merkezi’nde araştırma görevlisi olan çalışmanın başyazarı Yvette Cendes, “Yıllar sonra bakıldığında bu kara deliklerin erken dönemlerde radyo emisyonuna sahip olmadığını göreceksiniz. Ancak birdenbire radyo dalgalarında ‘açıldıklarını’ göreceksiniz,” dedi. Bu durumu “bir çeşit geğirme” olarak tanımlayan Cendes, bu malzemenin beklenenden çok daha sonra yığılma diskinin dışına çıktığını ifade etti.

Bu geri püskürme olayı izlenen 24 kara delikten 10’unda gözlemlendi. Ayrıca geri püskürtmenin yıldızın yok edilmesinin üzerinden 2 ila 6 yıl sonra gerçekleştiği belirtildi. Gözlemler, henüz hakem incelemesinden geçmemiş olan arXiv adlı ön yazı veritabanında paylaşıldı.

Cendes ve ekibi, kara deliklerin yıllar sonra neden “açıldığını” tam olarak bilmediklerini belirtiyor. Fakat bu akışın kozmik nesnelerin içinden gelmediğini net bir şekilde ifade ediyorlar. Bilinenin aksine, bu malzemenin yığılma diskinin içinden mi yoksa daha yakın bir yerde mi depolandığını tam olarak anlamadıklarını ifade ediyorlar.

“Bilgisayar Modelleri Güncellenmeli”

Gizemin bir kısmı Gelgit Kesintisi Olayları’nı simüle eden bilgisayar modellerinden kaynaklanıyor. Bu modeller genellikle yıldızın yok olmasından sadece birkaç hafta sonra sona eriyor. Yeni araştırma ise bu kara deliklerin en beklenmedik davranışlarını yakalamak için modellerin güncellenmesi gerektiğini öneriyor.

Örneğin her iki vakada kara deliklerin yaydığı radyo dalgaları yükseldi, azaldı ve sonra tekrar yükseldi. Cendes ekip olarak TDE’ye neden olanları izlemeye devam edeceklerini belirtti. Kısacası bu gizemli olay hâlâ çözülmeyi bekliyor.

Kaynak: Live Science

07 Eylül 2023, 23:41	#1
Çevrimiçi Efrasiyab	Kara Deliklerin Yok Ettikleri Yıldızları Yıllar Sonra ‘Kusarak’ Dışarı Attıkları Ortaya Çıktı Kara Deliklerin Yok Ettikleri Yıldızları Yıllar Sonra ‘Kusarak’ Dışarı Attıkları Ortaya Çıktı Www.TrendForum.Net Kara delikler, yıldızları yok ettikten yıllar sonra bu yıldızları adeta “geri püskürtüyor.” Gökbilimciler, bu kozmik olayın kökenini hâlâ aydınlatabilmiş değil. Bu gizemli olayın sırrını çözmek için uzun yıllar boyunca kara delikleri inceleyen araştırmacılar, devasa gök cisimlerinin yıldızları yuttuktan sonra bu tür bir “kusma” olayını yaşadığını ve yüzde 50’ye kadarının bu fenomeni deneyimlediğini tespit etti. Bu olaylara “Gelgit Kesintisi Olayları” (Tidal Disruption Events / TDE) deniyor. Bu olaylar, yıldızların kara deliklere çok yaklaşmasının bir sonucu olarak ortaya çıkıyor. Bu kozmik canavarlar, yıldızları sıkıştırarak ve gererek onları neredeyse spagettiye dönüştürüyorlar. TDE’ye karışan talihsiz yıldızlar, sadece birkaç saat içinde güçlü elektromanyetik radyasyon flaşı ile parçalanıyor veya “çözülüyor.” Yok edilen yıldızın bazı parçaları kara delikten uzaklaşırken geriye kalanlar ise ince bir frizbiye benzeyen bir yığılma diski oluşturuyor ve bu malzeme kara deliği yavaşça besliyor. Ancak astronomlar şimdiye kadar bu olayı sadece birkaç ay boyunca izleyebiliyorlardı. Yapılan yeni bir çalışma araştırmacıların TDE’leri yüzlerce gün boyunca izlemesine olanak tanıdı ve vakaların yarısında yıldız maddesinin tekrar “kusulduğunu” gösterdi. Kara Deliklerin Yıldızları Neden “Kustuğu” Hâlâ Bir Sır Harvard ve Smithsonian Astrofizik Merkezi’nde araştırma görevlisi olan çalışmanın başyazarı Yvette Cendes, “Yıllar sonra bakıldığında bu kara deliklerin erken dönemlerde radyo emisyonuna sahip olmadığını göreceksiniz. Ancak birdenbire radyo dalgalarında ‘açıldıklarını’ göreceksiniz,” dedi. Bu durumu “bir çeşit geğirme” olarak tanımlayan Cendes, bu malzemenin beklenenden çok daha sonra yığılma diskinin dışına çıktığını ifade etti. Bu geri püskürme olayı izlenen 24 kara delikten 10’unda gözlemlendi. Ayrıca geri püskürtmenin yıldızın yok edilmesinin üzerinden 2 ila 6 yıl sonra gerçekleştiği belirtildi. Gözlemler, henüz hakem incelemesinden geçmemiş olan arXiv adlı ön yazı veritabanında paylaşıldı. Cendes ve ekibi, kara deliklerin yıllar sonra neden “açıldığını” tam olarak bilmediklerini belirtiyor. Fakat bu akışın kozmik nesnelerin içinden gelmediğini net bir şekilde ifade ediyorlar. Bilinenin aksine, bu malzemenin yığılma diskinin içinden mi yoksa daha yakın bir yerde mi depolandığını tam olarak anlamadıklarını ifade ediyorlar. “Bilgisayar Modelleri Güncellenmeli” Gizemin bir kısmı Gelgit Kesintisi Olayları’nı simüle eden bilgisayar modellerinden kaynaklanıyor. Bu modeller genellikle yıldızın yok olmasından sadece birkaç hafta sonra sona eriyor. Yeni araştırma ise bu kara deliklerin en beklenmedik davranışlarını yakalamak için modellerin güncellenmesi gerektiğini öneriyor. Örneğin her iki vakada kara deliklerin yaydığı radyo dalgaları yükseldi, azaldı ve sonra tekrar yükseldi. Cendes ekip olarak TDE’ye neden olanları izlemeye devam edeceklerini belirtti. Kısacası bu gizemli olay hâlâ çözülmeyi bekliyor. Kaynak: Live Science PERDELER_ bunu beğendi. __________________ Aklında fikir olmayanın, dilinde küfür; kalbinde muhabbet olmayanın elinde şiddet olur. / İhsan Fazlioglu sei dolorosamente bella

Benzer Konular
Konu	Konuyu Başlatan	Forum	Yanıtlar	Son Mesaj
Yeşilçam'ın aranan kötülerindendi! Suzan Avcı yıllar sonra ortaya çıktı, görenler tan	DeepSilence	Ünlülerin Dünyası	0	28 Ağustos 2023 10:09
Kurtlar Vadisi'nin Güllü Erhan'ı ortaya çıktı! Yıllar sonra gelen itiraf şoke etti!	DeepSilence	Ünlülerin Dünyası	0	16 Ağustos 2023 10:25
Ebru Gündeş’in kız kardeşi yıllar sonra ortaya çıktı! Kimse bilmiyordu...	DeepSilence	Ünlülerin Dünyası	0	10 Ağustos 2023 14:00
Çitos Efe yıllar önce obezite tartışmaları yaratmıştı! Son hali ortaya çıktı	KoJiRo	Ünlülerin Dünyası	3	20 Eylül 2022 14:29
Yetenek Sizsiniz ile tanınan Bilal Göregen yıllar sonra ortaya çıktı	KoJiRo	Ünlülerin Dünyası	0	03 Haziran 2022 21:33

Şu anda bu konuyu görüntüleyen etkin kullanıcılar: 1 (0 üye ve 1 konuk)

Kara Deliklerin Yok Ettikleri Yıldızları Yıllar Sonra ‘Kusarak’ Dışarı Attıkları Ortaya Çıktı

Bilim dünyasından en son haberlere buradan ulaşabilirsiniz.