‘T-Rex Derisinden Çanta Yapmak’ Mümkün Olabilir: Fosil Kalıntılarıyla Biyo-Deri Tasarlandığı İddia Edildi

T-Rex fosillerinden elde edildiği öne sürülen kolajenle laboratuvarda deri üretimi gündemde. Bilim insanları projenin bilimsel temellerini tartışıyor.



T-Rex derisinden yapılmış bir çanta, en çılgın bilimkurgu senaryolarını bile gölgede bırakabilir. Ancak biyoteknoloji şirketleri, bu fikri laboratuvar ortamında gerçeğe dönüştürmeyi hedefliyor. Fosil kalıntılarından yola çıkarak geliştirilen biyo-deri projesi, hem bilimsel açıdan hem de etik boyutuyla tartışma yaratıyor.

Uluslararası bir biyoteknoloji ekibi, laboratuvar ortamında üretilen ve Tyrannosaurus rex (T-Rex) kalıntılarından elde edilen genetik bilgilerle tasarlandığı iddia edilen deri materyali üzerinde çalıştıklarını açıkladı.

Projede, Hollanda merkezli genetik mühendisliği girişimi The Organoid Company, İngiltere merkezli biyomateryal şirketi Lab-Grown Leather ve ABD’li pazarlama ajansı VML yer alıyor.

Bu üçlü ortaklık, geleneksel dericilikte hayvan ölümleri, ormansızlaşma ve kimyasal kullanım gibi çevresel ve etik sorunlara karşı laboratuvar üretimli deriyi “daha sürdürülebilir ve etik bir alternatif” olarak sunmayı hedefliyor.

T-Rex DNA’sı İddiası Bilimsel Dayanaklara Aykırı Bulundu

Açıklamada, üretilen derinin “T-Rex DNA’sı kullanılarak tasarlandığı” öne sürülüyor. Ancak bilim insanları, 66 milyon yıl önce soyu tükenen dinozorların fosillerinden DNA çıkarılmasının şu anki teknolojilerle imkânsız olduğunu belirtiyor. En eski bilinen DNA parçaları, Sibirya’daki mamut kalıntılarından elde edilmiş ve yaklaşık 1.6 milyon yıl öncesine tarihlendirilmiş durumda.



Bu nedenle şirketlerin gerçek anlamda dinozor DNA’sı kullandığına dair iddialar bilimsel olarak kabul görmüyor. Bunun yerine projede esas alınan yapı taşının fosilleşmiş T. rex kolajeni olduğu belirtiliyor. Ancak kolajenin varlığı ve ne ölçüde korunduğu da tartışmalı bir konu.

Kolajen Üzerinden Geri Mühendislik Girişimi

Kolajen, omurgalıların vücudunda en bol bulunan protein ve tüm derilerin temel yapısal bileşeni. 2007 yılında yayımlanan bir çalışmada, T. rex fosilinden yedi kısa peptit dizisi elde edildiği iddia edilmişti. Ancak bu sonuçlar, ekipmanın içinde bulunan deve kuşu ve timsah kolajenlerinin yanlışlıkla dizilendiği gerekçesiyle eleştirilmişti.

Son yıllarda yapılan bazı araştırmalar, kolajenin belirli koşullarda 200 milyon yıla kadar korunabileceğini öne sürse de bu veriler hâlâ teyide muhtaç.

Şayet ekip gerçekten iyi korunmuş T. rex kolajenine sahipse, bunu yeniden işlenebilir genetik sekanslara çevirmek oldukça karmaşık bir süreç gerektiriyor. Önce proteinlerdeki amino asit dizilimi saptanmalı, ardından bu dizilim genetik koda çevrilerek üretim yapılacak hücre hatlarına entegre edilmeli. Bu süreçte genetik benzerlik sağlamak için günümüzde T. rex’in yaşayan en yakın akrabası kabul edilen tavuk gibi türlerden karşılaştırmalı analizler yapılması bekleniyor.

Biyolojik Materyallerde Yeni Ufuklar Açmak Hedefleniyor

The Organoid Company CEO’su Thomas Mitchell, konuyla ilgili açıklamasında şu ifadeleri kullanıyor:

“Antik protein dizilerini yeniden inşa edip optimize ederek, tarih öncesi biyolojiden ilham alan T-Rex derisi tasarlayabilir ve bunu özel olarak tasarlanmış bir hücre hattında klonlayabiliriz. Sürdürülebilir materyal üretiminde sentetik biyolojinin sınırlarını zorluyoruz.”



Ancak uzmanlar, bu malzemenin en iyi ihtimalle T-Rex kolajenine benzer az miktarda lifler içerebileceğini, bunun ise gerçek anlamda “dinozor derisi” olarak kabul edilemeyeceğini belirtiyor.

Projenin bilimsel geçerliliği tartışmalı olsa da, yaratacağı ilgi sayesinde günümüz canlılarının deri endüstrisinden korunmasına katkı sağlayabileceği umuluyor.

Kaynak: [Sadece kayıtlı ve aktif kullanıcılar bağlantıları görebilir. ]