Turgut Uyar Şiirleri

BİR METİN NASIL YAZILMALI


Tomris için bir öykü yazılacaksa
o öykü güzel bir öykü olmalı
kendi verdiği deftere el yazısıyla
topraktan çıkarılmış bir el yazısıyla
taze bir yazı
gümüş para gibi eski ama
güzel bir öykü nasıl yazılır
işte bir soru?
Önce kurttan kurtlardan söz etmeli galiba
yaşlanmaya koşuşan genç ve derin soluklu kurtlardan
bir balığın adı geçebilir sonra
nasıl bir balık?
Yenmeyen
sonsuz giysisiyle bir adabarbunyası
kandökücü bir denizaygırıyla birlikte
hiç söz etmemeli poliyesterden plastikten
ama
bir dana kemiği hiç unutulmamalı
keyifle eti sıyrılacak
elbet sonra rakı da
susuz ve imkanlı
bir ev:
çatısı unutulmuş
bir kedi!
Patileri tüylü toprağa basmamaktan
ama şişman onurlu
tembel ve yeşilli
bir çocuk!
Sarı kafalı
inatçı güzel ve ağırkanlı
aritmetikte yanlış yapabilir
imlada asla!..



Bir ayı girmelidir öyküye
ayıcı ayıcının yedeği ve palavracı bir çocukla birlikte
vaktin bir yaz günü akşamüstü olduğu unutulmamalı
bir resim
kırmızı ve mavisi bol
hınzır bir su terazisi
(suyu tartmadığından
bu gerekmeyebilir
belki de gerekir, bilmiyorum ki)
ama öyle mengene desimetre sibernetik
ve çamaşır makinası kesinlikle olmamalı
evet! Eksiksiz bir deniz ve gökyüzü
başkişileri öykünün
nerden geldikleri belli olmayan
-uyrukları da belli değil-
kalın ya da ince hiçbir manto konulmamalı öyküye
ama uzak şapkalardan
uzak aşklardan uzak anıştırmalar bulmalı
öyle ki bir kentin en kesin saatlerinde bile
bir çiçekle bir kuşun varlığı gibi
iğne iplik kesinlikle giremez öyküye
teyel meyel ilik düğme hakeza
alkol kendiliğinden girer
en alımlı biçimleriyle
ve hiç çıkmaz
çıkmasın varsın
ölüm
olsa da olur olmasa da
ama güzel bir ölümse
şaşkın bir ölümse yaşamaktan
ya bir geyikse bu ölüm
ne olursa olsun
o bir parantezle çıkar aradan
yeri sonra saptanır
tarihte ya da coğrafyada
yani hayatla birlikte
nasıl biter öykü
bitmeli:
Tomris gelir ya da başka birisi
bir tabağa çorba koyar tencereden
ama kesinlikle üçler kepçeyi
dolunay gider
kesin kuşlar ve çiçekler hüzünlenir
yani gece olur bir bakıma.
Haziran iğdelerde koyu koyu demlenir
kiracılar ve ev sahipleri ve mobilyacılar uyurlar
gemi adamları suları kesip evlerine gider
ve öykü biter.


Turgut Uyar

AĞAÇLAR UYUYOR


Kalktım ki
akılalmaz bir kış sonu,
kuru fasulyeler, soğanlar, sarmısaklar
filiz veriyor,
patatesler bile.



Herkesin göğsü vurur
iyi olmasa bile,
patatesler bile.



Çılgın bahar, kanımı eskittin tazeliğinle,
adın biraz sonra geçecek defterimde.
Ah o nasıl hazin bir yapraktı,
nasıl yapraktı,
artık unutmam.



Gecelerimde,
kıyıdan ve yeşilden ve denizden boğuluyorum.
Ne sabah var, ne akşam.
Kalktım ki,
evet,
ne sabah var, ne akşam.
Şimdi ben bundan sonra
hangi türküyü çalsam?



Kalktım ki şaşırdım,
önümde pencere, geride deniz,
gök felâket,
ağaçlar uyuyor daha.



Kalktım ki evet
ağaçlar uyuyor.
Nisan ölümleri umursamıyor,
insanlar habersiz,
ağaçlar uyuyor...


Turgut Uyar

GÜNLER GEÇER


Günler geçer ve çalışır şafağın değirmeni,
Kim bilebilir ki kimi, neyi eskittiğini?
Ben ne kadar önemserdim kendimi, hay Allah!
Sen ne kadar kumraldın aynalarda, hay Allah!
Temmuz tam bu işe göredir bana kalırsa,
Gel bağışlayalım birbirimizi...


Turgut Uyar

KENDİME AĞIT


Ölümüm bir kandil olacak
Akşamlar, akşamlar, akşamlar olacak
Sevmenin en güzel yaşlılığı ölümün
Yaşaman gibi sakin, sessiz, kendiliğinden.



Umman öyle ister, kavga öyle ister
Biz varız diye her şey bir şey ister
Seviyorsak bir gün bütün balıkları
Tutulmuş balıkları, tutulmamış balıkları
-Bir ince sızı damıtır gibi denizden
Kayıklardan, kayalardan ve denizden -
Biz ki bir sahipsiz hatırayız
Topraktan, iç savaştan ve bendenizden...



Turgut Uyar

NE DEĞİŞİR?


Ben kan diye başlamak isterim oysa gülün derdi başkadır,
Lale bahardan yanadır, çiğdem güneşten, konu değişir.



Hepsine pekâlâ amma bilirim gülün derdi uydurma,
Kıpkırmızı en çok yakışırken kendine onu değişir.



Lale mayıs ayıdır, mora turuncuya filan boyanır,
Pek güvenmem, yabancıdır, bakarsın yönü değişir.



Çiğdem cefaya katlanır, alışmıştır kendi yeşiline,
Haklıdır, bakımsızdır, yağmurun durmadan günü değişir.



Hoş olsun bütün verdikleri aldıkları şu çiçeklerin,
Gül susar, çiğdem uyanır, tüfek başlar, konu değişir.



Hep böyle süreceği sanılır bir gül hikayesinin,
Hep böyle sürer gerçi amma bir gün sonu değişir...


Turgut Uyar

NE SÖYLENMİŞSE SEVMEK..


Ne söylenmişse sevmek üstüne sanki sizedir.
Bütün güzel şiirlere uygun her yeriniz
Çekip götüren saçlarınızdır o saatleri bir bir
Dünyaya sizinle baktığımı bilmelisiniz.



Benim bu evlere düşkünlüğüm sizin yüzünüzden
Şiirlerim bu yüzden aşklara aşklara doğru
Nasıl hazırlanırım sizin gecenize gündüzden
Siz olmasanız ekmekler sular neler olurdu.



Sizin yolunuzdur başlayan nereye düşse ayaklarım
Rum ateşleriyle oynamalı koç başlarıyla tunç kapılarda
Sizin içindir durup durup kentleri kuşatmalarım
Söylediğim sizseniz ne denli geniş olsa yerim
Korkarım harcamaktan sözlerimi boş kalıplara
Çirkin bir şey diyecek olsam elleriniz durur önüme düzeltirim...


Turgut Uyar

NUTUK


Vatan boylu boyunca vurulmuş,
İki gözü iki çeşme derelerin,
Dağlar kapkara yasından,
Ovalar tüm kavrulmuş,
Düşman kan içinde parmaklarıyla,
Ta Kars'a kadar Menderes Ovası'ndan.



- Geldi geçti, ama hatırlanmalı -
Neler çektik o günler milletimle ben,
Bir bir yollara düştüler perperişan,
Aç, susuz ama aşk içinde,
Yanmış, yıkılmış damları koyup
Sessiz sedasız köylerden.



... İşte böylece efendiler
Aşk istediler verdim,
Ateş istediler verdim,
Ekmek istediler verdim,
- Güldüler, yalan dediler, olmaz dediler -
Uğraştım sonunda en güzel boyalarla,
Önümüze bir bütün harita çıkardım..



Ben, Atatürk'üm öldüm - demiştim zaten -
İşte nutkumu da baştan sona okudum.
Öldüm ama gözüm arkada değil,
Kitabım bir uzun, bir güzel oldu,
Hem ne iyi ettim, ne iyi ettim de efendiler
- Sonunda "EY TÜRK GENÇLİĞİ" dedim. -


Turgut Uyar

SEVDA ÜSTÜNE


Küçük pencerem bahçeye bakar
Bademler, erikler geceye bakar
Bir ışık dökülür yapraklardan şıkır şıkır
Filizler susmuş, tohumlar uyumuş;
Bir an durmuş, genişlemiş büyümüş
Bir eski şarkı, bir eski bahar, bir bildik deniz
Vakit nisan ortasında bir akşam..



Bu şiirde sevda sevda üstüne
Senelerdir veda veda üstüne
Yareli yüreğimde dağ dağ üstüne
Vakit nisan ortasında bir akşam.
Mehtap ettiğinden bihaber
Kuşlarla, çiçeklerle, balıklarla beraber
İki tel kumral saç olsa avucumda şimdi
Ağlayıp ağlayıp avunsam...


Turgut Uyar

YAD


Güzel günlerim vardı yağmurlarla ıslanan,
Ve güzel gecelerim masallarla dopdolu.
Her şey, her şey güzeldi, gözyaşı, dünya, zaman,
Böğürtlen topladığım ıssız, tozlu köy yolu,
Güzel günlerim vardı yağmurlarla ıslanan.



Ufacık korumuzda dolaşırdım korkuyla,
Ve Allahı arardım serçe yuvalarında,
Bulamayınca dua yollardım akan suyla,
Göğü bulutlar saran bahar havalarında,
Dolaşırdım ufacık korumuzda korkuyla.



Seyrederdim göklerde her gün büyüyen ayı.
Ve kale duvarından yıkık mezarlıkları,
Bana korkunç bir devi hatırlatan kayayı.
Ve annemin taktığı mavi nazarlıkları,
Seyrederdim göklerde her gün büyüyen ayı.



Odanın ortasında yanan petrol lâmbası,
Ve bazan şimşeklerle aydınlanan geceler.
Bacamızın üstünde duran leylek yuvası,
Ne güzeldi ne güzel masallar, bilmeceler.
Odanın ortasında yanan petrol lâmbası.



Neş’elerim geride kaldı eski günlerde,
Güzel günlerim vardı yağmurlarla ıslanan,
O doğduğum diyarda, o kuru ıssız yerde,
Petrol değil masaldı lâmbalarında yanan
Neş’elerim geride kaldı eski günlerde...

Düşünüyorum da biz, büyüyerek çocukluk etmişiz.
— Turgut Uyar