9 Mayıs - Tarihte Bugün Neler Oldu?

Çevrimiçi

9 Mayıs, Miladi takvime göre yılın 129. (artık yıllarda 130.) günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 236 gün vardır.

Olaylar
1485 - Davutpaşa Lisesi, dönemin Sadrazamı Davut Paşa tarafından 'Mekteb-i Sübyan' adıyla kuruldu. Okul, 1847'te Rüşdiye Mektebi'ne dönüştü.
1868 - Nevada eyaletinde Reno şehri kuruldu.
1926 - Amerikalı kâşif Amiral Richard E. Byrd, Kuzey Kutbu'na doğru ilk uçuşunu yaptı.
1935 - Cumhuriyet Halk Fırkası Dördüncü Büyük Kurultayı toplandı. Kurultayda, "fırka" yerine "parti" sözcüğü benimsendi. Altı Ok daha ayrıntılı bir şekilde ele alındı. "Partinin güttüğü bütün bu esaslar Kemalizm prensipleridir" denilerek; Kemalizm, ilk kez resmi olarak tanımlandı.
1936 - Benito Mussolini, İtalya Faşist İmparatorluğu'nu ilan etti.
1936 - İtalya, resmen Etiyopya'yı ilhak etti.
1945 - Zafer Günü, II. Dünya Savaşı'nın sonunda Nazi Almanyası'nın kayıtsız şartsız teslimiyetini imzaladığı, Sovyetler Birliği tarafından ilan edilen ve kutlanan gün.
1945 - Nazi gizli servisi Gestapo'nun Şefi, Reichstag ve Hava Kuvvetleri Komutanı Hermann Göring, ABD 7. Ordusu'na esir düştü.
1950 - Avrupa Günü, 1950'de Robert Schumann, Avrupa'nın güvenliği için kaçınılmaz olan birleşik bir Avrupa fikrini ortaya çıkardı. Schuman Bildirgesi olarak bilinen bu sunuş, Avrupa Birliği'nin temellerini attı. Sonra, 1985 Milan Zirvesi'nde de 9 Mayıs'ın Avrupa Günü olarak kutlanması kararı alındı.
1955 - Anneler Günü, Türkiye'de ilk kez kutlandı.
1955 - Batı Almanya, NATO'ya katıldı.
1958 - Yeni Gün gazetesi ve Akis dergisi birer ay kapatıldı. Yazı İşleri Müdürleri; Mehmet Altan Öymen 10 ay, Tarık Holulu ise 16 ay hapis cezasına çarptırıldı.
1960 - ABD Gıda ve İlaç İdaresi (FDA), ilk doğum kontrol hapının piyasaya sürülmesini onayladı.
1970 - Çoğu üniversite öğrencisi olan 75000-100000 dolayında savaş karşıtı kişi, Washington'da ABD'nin Vietnam Savaşı'na son vermesi için gösteri yaptı.
1971 - Darüşşafaka Lisesi'ne kız öğrenci alınması kararlaştırıldı.
1975 - Ankara ve Mersin Öğretmen Okulları'nda çıkan öğrenci çatışmalarında, 13 öğrenci yaralandı. Gazi Eğitim Enstitüsü 10 gün süreyle kapatıldı.
1978 - İtalya'da Kızıl Tugaylar örgütünün 16 Mart'ta kaçırdığı eski Başbakan Aldo Moro'nun cesedi, Roma'da bir arabanın bagajında bulundu.
1978 - Bir grup, Yıldız Teknik Üniversitesi'nde dersten çıkan öğrencilerin üzerine ateş açtı: 3 kişi öldü, 12 kişi yaralandı.
1979 - İstanbul'da tüm sarraf ve kuyumcular, Hükûmetin altın piyasasını kontrol altına almayı amaçlayan kararını protesto için kepenk indirdiler.
1984 - Yaşar Kemal'e, Fransız Devlet Nişanı "Legion d'Honneur" verildi.
1987 - Polonya Havayolları'na ait bir yolcu uçağı, Varşova'dan New York'a gitmek üzere havalandıktan hemen sonra düştü: 183 kişi öldü.
1988 - Mardin’in Nusaybin ilçesi Taşköyü’nün Behmenin mezrasını basan PKK'lı eylemciler, bir aileden 8’i çocuk, 2’si kadın olmak üzere, 11 kişiyi öldürdüler, 2 çocuk ağır yaralandı. Eylemcilerin Şırnak baskınında kaçırdıkları 3 kişi de ölü bulundu.
2000 - Aralarında Uğur Mumcu suikastı faillerinin de bulunduğu 9 kişinin sorgusu sürüyor. Ankara DGM Savcısı Hamza Keleş, faili meçhullerle ilgili önemli bilgilere ulaşıldığını belirtti.
2000 - İstanbul DGM'de, Susurluk sanıkları ve Alaattin Çakıcı aynı gün yargılandı.
2000 - Çankaya Köşkü'nü terk etmeden önce, 80'e yakın Devlet Başkanına veda mektubu yazan Süleyman Demirel; Hafız Esad, Muammer Kaddafi, Saddam Hüseyin, Slobodan Milošević ve Pervez Müşerref'i listesine dahil etmedi.
2000 - Devlet Bakanı Recep Önal, Türkiye - Suriye arasındaki ticaret hacmini, 1 milyar doların üzerine çıkarmayı hedeflediklerini açıkladı.
2000 - Macaristan'da düzenlenen ve olimpiyat elemelerine hazırlık niteliği taşıyan 17. Uluslararası Szeged Kürek Şampiyonası'nda, Türk sporcuları iki altın, dört gümüş ve üç bronz madalya kazandı. Kürekçilerimiz, Türk Kürek tarihinde de en fazla madalya kazanan ekip oldu.
2000 - Schuman Bildirgesi'nin 50. yıl dönümü, Avrupa Birliği kurumlarınca kutlandı.
2001 - Gana'nın başkenti Akra'da oynanan bir futbol maçında çıkan izdihamda, 130 kişi öldü.
2002 - Taburcu olduktan sonra çalışmalarını evinde sürdüren Başbakan Bülent Ecevit, 'görevini bırakmayacağını' söyledi.

Doğumlar
1147 - Minamoto no Yoritomo, Kamakura şogunluğunun kurucusu ve ilk şogunu (ö. 1199)
1661 - Cihandar Şah, Babür İmparatorluğu'nun sekizinci şahı (ö. 1713)
1740 - Giovanni Paisiello, İtalyan besteci (ö. 1816)
1746 - Gaspard Monge, Fransız matematikçi (ö. 1818)
1777 - Johannes Søbøtker, Danimarka Batı Hint Adaları'ndaki bir tüccar (ö. 1854)
1800 - John Brown, Amerikalı kölecilik karşıtı isyancı lider (ö. 1859)
1814 - John Brougham, İrlanda asıllı Amerikalı oyuncu ve oyun yazarı (ö. 1880)
1837 - Adam Opel, Opel'in kurucusu Alman iş insanı (ö. 1895)
1843 - Anton von Werner, Alman ressam (ö. 1915)
1860 - James Matthew Barrie, Amerikalı yazar (ö. 1937)
1860 - William Kemmler, Amerikalı suçlu katil (elektrikli sandalye ile idam edilen ilk kişi) (ö. 1890)
1866 - Leon Bakst, Rus sanatçı (ö. 1924)
1870 - Hans Baluschek, Alman ressam, grafik sanatçısı ve yazar (ö. 1935)
1874 - Howard Carter, İngiliz arkeolog (ö. 1939)
1882 - Yossele Rosenblatt, Ukrayna doğumlu kantor ve besteci (ö. 1933)
1883 - Jose Ortega y Gasset, İspanyol filozof (ö. 1955)
1895 - Richard Barthelmess, Amerikalı bir film oyuncusu (d. 1963)
1907 - Baldur von Schirach, Nazi Almanyası'nda Hitler Gençliği lideri (ö. 1974)
1909 - Gordon Bunshaft, Amerikalı mimar (ö. 1990)
1920 - Richard Adams, İngiliz yazar (ö. 2016)
1927 - Sinan Erdem, Türk voleybolcu ve Türkiye Millî Olimpiyat Komitesi Başkanı (ö. 2003)
1931 - Knut Andersen, Norveçli film yönetmeni ve aktör (ö. 2019
1934 - Asuman Arsan, Türk oyuncu (ö. 1997)
1936 - Albert Finney, İngiliz oyuncu (ö. 2019)
1936 - Glenda Jackson, İngiliz politikacı, oyuncu ve En İyi Kadın Oyuncu Akademi Ödülü sahibi
1937 - Rafael Moneo, İspanyol mimar
1940 - James L. Brooks, Amerikalı yapımcı, senarist ve yönetmen
1944 - Veli Küçük, Türk asker ve emekli Jandarma Tuğgenerali
1945 - Jupp Heynckes, Alman futbolcu ve teknik direktör
1945 - Cemal el-Gitani, Mısırlı şair, yazar ve gazeteci (ö. 2015)
1946 - Candice Bergen, Amerikalı oyuncu
1947 - Yukiya Amano, Japon siyasetçi ve diplomattır (ö. 2019)
1948 - Tania Maria, Brezilyalı bestekâr, piyanist, caz ve pop sanatçısı
1949 - Billy Joel, Amerikalı rock müzisyeni ve şarkı sözü yazarıdır
1950 - Marcheline Bertrand, Amerikalı oyuncu (ö. 1927)
1951 - Alley Mills, Amerikalı oyuncudur
1952 - Hakan Altıner, Türk, tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
1952 - Zdeněk Nehoda, Çek futbolcudur
1956 - Frank Andersson, İsveçli güreşçi ve tv gösteri sanatçısı (ö. 2018)
1957 - Fulvio Collovati, İtalyan millî futbolcudur
1959 - János Áder, Macar bir avukat ve politikacı
1959 - Ulrich Matthes, Alman sinema ve dizi oyuncusu
1961 - John Corbett, Amerikalı aktör ve country müzik şarkıcısı
1962 - David Gahan, İngiliz şarkıcı ve Depeche Mode solisti
1964 - Frank Pingel, Danimarkalı eski millî futbolcudur.
1968 - Hardy Krüger Jr., İsviçre doğumlu Alman oyuncu
1968 - Marie-José Pérec, Fransız atlet
1969 - Amber Cremers, Alman-Hollandalı kadın şarkıcı, söz yazarı ve müzik yapımcısıdır
1969 - Deniz Özerman, Türk sinema ve tiyatro oyuncusu
1970 - Ghostface Killah, Wu-Tang Clan üyesi Amerikalı rapçi
1972 - Anna-Louise Plowman, Yeni Zelandalı kadın oyuncu
1976 - Nazan Eckes, Türk asıllı Alman televizyon sunucusu ve oyuncu
1977 - Marek Jankulovski, Çek eski futbolcudur
1978 - Bebe, İspanyol müzisyen
1978 - Leandro Cufré, Arjantinli futbolcudur
1979 - Pierre Bouvier, Fransız-Kanadalı müzisyen
1979 - Rosario Dawson, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı
1979 - Esin Harvey, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
1980 - Nicolae Dică, Rumen eski futbolcudur
1980 - Carolin Kebekus, Alman komedyen ve aktris
1982 - Rachel Boston, Amerikalı oyuncu ve yapımcıdır.
1982 - Kim Jung-woo, Güney Kore'li futbolcudur
1984 - Berk Cankat, Türk oyuncu ve grafiker
1987 - Kévin Gameiro, Fransız millî futbolcudur
1993 - Ryosuke Yamada, Japon sanatçı

Ölümler
1618 - Nicolò Donato, Venedik Cumhuriyeti "Doçe" unvanı ile devlet başkanlığı yapan 93'inci dükadır (d. 1539)
1707 - Dietrich Buxtehude, Alman besteci ve org sanatçısı (d. 1637)
1805 - Friedrich Schiller, Alman şair ve düşünür (d. 1759)
1862 - Theodor Bilharz, Alman doktor (d. 1825)
1914 - Paul Héroult, Fransız bilim adamı (d. 1863)
1919 - James Reese Europe, Amerkalı Ragtime ve erken Caz bestecisi, grup lideri ve aranjör (d. 1880)
1931 - Albert Abraham Michelson, Amerikalı fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1852)
1942 - Vedat Tek, Türk mimar (d. 1873)
1968 - Finlay Currie, İskoç sinema sanatçısı (d. 1878)
1976 - Ulrike Meinhof, Alman devrimci (d. 1934)
1977 - James Jones, Amerikalı yazar (d. 1921)
1978 - Aldo Moro, İtalya Başbakanı (d. 1916)
1979 - Gabriel Ramanantsoa, Madagaskarlı siyasetçi (d. 1906)
1985 - Edmond O'Brien, Amerikalı aktör (d. 1915)
1998 - Alice Faye, Amerikalı şarkıcı ve oyuncudur (d. 1915)
1998 - Haşim Nezihi Okay, Türk şair (d. 1904)
2001 - Nikos Sampson, Kıbrıs Rumu siyasetçi ve EOKA-B isimli örgütün lideri (d. 1935)
2008 - Sinan Sofuoğlu, Türk motosiklet yarışçısı (d. 1982)
2010 - Lena Horne, Amerikalı bir şarkıcı, oyuncu, dansçı ve sivil hakları aktivistifsah (d. 1917)
2010 - Farzad Kamangar, İranlı Kürt öğretmen, şair, gazeteci, sendikacı, insan hakları savunucusu ve sosyal hizmet uzmanı (d. 1975)
2011 - Lidia Gueiler Tejada, Bolivya'nın 16 Kasım 1979 - 17 Temmuz 1980 tarihleri arasındaki başkanı (d. 1921)
2011 - Wouter Weylandt, Belçikalı sporcu (d. 1984)
2013 - Ottavio Missoni, İtalyan moda tasarımcısı ve iş adamı (d. 1921)
2014 - Selim Sesler, Türk müzisyen ve klarnet virtüözü (d. 1957)
2015 - Kenan Evren, Türk asker ve devlet adamı (d. 1917)
2015 - Elizabeth Wilson, Amerikalı bir oyuncu (d. 1921)
2017 - Christopher Boykin, Amerikalı müzisyen, şovmen ve yapımcı (d. 1972)
2017 - Robert Miles, İsviçreli-İtalyan besteci, albüm yapımcısı, müzisyen, DJ (d. 1969)
2017 - Michael Parks, Amerikalı şarkıcı ve oyuncu (d. 1940)
2018 - Poldine Carlo, Amerikalı bir yazar (d. 1920)
2018 - Ömer Davud, Libyalı eki millî futbolcudur (d. 1983)
2019 - Abul Khayr Alonto, Filipinli siyasetçi, avukat ve iş adamı (d. 1945)
2019 - Vasili Blagov, Sovyet-Rus buz patencisi (d. 1954)
2019 - Sergey Dorenko, Rus televizyon gazetecisi ve haber muhabiri (d. 1959)
2019 - Clement von Franckenstein, İngiliz oyuncu (d. 1944)
2019 - Arif Malikov, Azeri-Sovyet besteci. (d. 1933)
2019 - Alvin Sargent, Amerikalı senarist (d. 1927)
2019 - Freddie Starr, İngiliz oyuncu, komedyen ve rock şarkıcısı (d. 1943)
2015 - Kenan Evren, Türk asker, devlet adamı ve Türkiye'nin 7. Cumhurbaşkanı (d. 1917)
2020 - Jan Aling, Hollandalı uzun mesafe arazi bisiklet yarışçısı (d. 1949)
2020 - Carlos José, Brezilyalı şarkıcı ve söz yazarı (d. 1934)
2020 - Ahmed Kurd, Filistinli siyasetçi ve din adamı (d. 1949)
2020 - Little Richard, Amerikalı bir şarkıcı, müzisyen ve şarkı yazarıdır (d. 1932)
2020 - Kristina Lugn, İsveçli şair ve yazar (d. 1948)
2020 - Abraham Palatnik, Brezilyalı sanatçı ve mucit (d. 1928)
2020 - Geno Silva, Amerikalı aktör (d. 1948)

Tatiller ve özel günler
Zafer Günü (Sovyetler Birliği)
Avrupa Günü (5 Mayıs ve 9 Mayıs)
Dünya İstatistik Günü