Çin ve Rusya, Ay’da Nükleer Enerji Santrali Kurmak Üzere Anlaştı

Çin, Rusya ile birlikte Ay’ın güney kutbunda nükleer enerjiyle çalışacak uluslararası bir araştırma üssü kurmak üzere bir anlaşma imzaladı.



Çin ve Rusya uluslararası işbirliklerine bir yenisini ekliyor. İki ülke, Ay yüzeyinde kurulacak nükleer enerji santrali için birlikte harekete geçecek. Taraflar, 2036 yılına kadar tamamlanması planlanan Uluslararası Ay Araştırma İstasyonu (ILRS) kapsamında çalışacak bir reaktör inşası için imzaları attı.

Rusya Uzay Ajansı Roscosmos’un genel müdürü Yury Borisov, 2024 yılında TASS’a verdiği demeçte, söz konusu reaktörün “insansız şekilde, otonom sistemlerle” inşa edileceğini açıklamıştı. Borisov, “teknolojik adımların neredeyse hazır olduğunu” belirtmişti.

Roscosmos, 8 Mayıs 2025 tarihli duyurusunda, “İstasyon temel uzay araştırmalarını gerçekleştirecek ve uzun süreli insansız operasyonlara yönelik teknolojileri test edecek,” ifadesini kullandı.

Çin’in Ay Görevi Yeni Bir Boyuta Taşınıyor

Ay’ın güney kutbunda kurulması planlanan bu kalıcı ve insanlı üssün temeli, Çin’in 2028 yılında gerçekleştireceği Chang’e-8 misyonuyla atılacak. Söz konusu projeye bugüne kadar aralarında Türkiye, Mısır, Pakistan, Venezuela, Tayland ve Güney Afrika’nın da bulunduğu 17 ülke katıldı.



ILRS’in yol haritası ilk kez Haziran 2021’de duyuruldu. Bu plana göre 2030-2035 yılları arasında beş ağır yüklenme kapasiteli roketle Ay’a robotik altyapı yerleştirilecek. Temel altyapının tamamlanmasının ardından, Ay çevresindeki bir uzay istasyonuna, Ay’ın ekvatoru ve uzak yüzündeki iki noktaya bağlı eklentiler planlanıyor.

Uzun Vadeli Hedef: Mars

Çin Derin Uzay Araştırma Projesi Baş Tasarımcısı Wu Yanhua, 2024 yılında yapılan bir basın toplantısında bu genişletilmiş yapının 2050 yılına kadar tamamlanmasını hedeflediklerini belirtti.



Wu, sistemin “Güneş enerjisi, radyoizotop ve nükleer jeneratörlerle çalışacak” şekilde planlandığını, bunun yanı sıra Ay-Dünya ve Ay yüzeyi arasında yüksek hızlı iletişim ağları, robotlar, uzun menzilli insansız araçlar ile basınçlı ve basınçsız insanlı gezici araçlar içereceğini kaydetti.

NASA’nın Artemis Programı Geri Planda Kalabilir

Söz konusu anlaşma, Çin’in artan uzay hedefleriyle birlikte değer kazanıyor. Çin, 2013’teki Chang’e-3 misyonundan bu yana Ay yüzeyinde aktif olarak bulunuyor. Sonraki misyonlarda hem Ay’ın yakın hem de uzak yüzeyinden örnekler toplandı, Ay ve Mars’a uzay aracı inişi gerçekleştirildi.

Bu süreçte ABD’nin Artemis programı da Ay’a insanlı geri dönüş çalışmalarına odaklanıyor. Ancak program birden fazla erteleme ile karşı karşıya kalmış durumda. Artemis III misyonunun 2027 yılında gerçekleşmesi beklenirken Ay yörüngesinde planlanan Gateway uzay istasyonu, 2026 bütçe teklifinde iptal edilme riskiyle karşı karşıya kaldı. NASA bu istasyonun modül yapımlarında önemli ilerlemeler kaydetmiş olsa da projenin akıbeti belirsizliğini koruyor.

Kaynak: [Sadece kayıtlı ve aktif kullanıcılar bağlantıları görebilir. ]