Ay’ın Gizemli Manyetik Kayaları, Plazma Şokuyla Oluşmuş Olabilir

Ay yüzeyinde gizemli manyetik kayaçlar, dev bir çarpışma sonucu oluşan plazma şokuyla meydana gelmiş olabilir.



Ay’ın doğal bir manyetik alana sahip olmamasına rağmen yüzeyinde yüksek manyetizmaya sahip kayaçlar taşıması, bilim insanlarını uzun süredir şaşırtıyordu. Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nden (MIT) araştırmacılar, bu gizemi açıklamak üzere yeni ve cesur bir teori ortaya koydu.

Araştırmacılara göre Ay, geçmişte Dünya’dakine benzer şekilde zayıf bir manyetik alana sahipti. Ancak daha sonra yaşanan büyük bir çarpışma, bu manyetik alanı kısa süreliğine aniden güçlendirmiş olabilir. Bu süreçte Ay’ın yüzeyindeki bazı kayalar güçlü şekilde manyetize olmuş olabilir.

Dünya’nın manyetik alanı, iç kısmındaki eriyik çekirdeğin dönüşüyle oluşan jeodinamo mekanizması sayesinde meydana gelir. Ay’ın da benzer ama Dünya’ya göre yaklaşık 50 kat daha zayıf bir jeodinamosu olabileceği düşünülüyor.

MIT tarafından yürütülen simülasyonlarda, Ay’ın ön yüzündeki Imbrium havzasını oluşturan türden bir çarpmanın, yüzeydeki materyalleri buharlaştırarak bir plazma bulutu oluşturabileceği öngörülüyor. Bu plazma, Ay’ın zayıf manyetik alanıyla etkileşerek kayalarda ölçülen güçlü manyetizmayı açıklayabilecek bir manyetik “sıçrama” yaratmış olabilir.



Uydulardan ve Apollo Örneklerinden Gelen Veriler Ay’ın Yapısına Dair Yeni Veriler Sunuyor

Apollo görevleri sırasında toplanan kaya örnekleri ve Ay yörüngesindeki uydularla yapılan ölçümler, Ay yüzeyinde beklenenden daha güçlü manyetik alanların varlığını göstermişti. Önceki bazı hipotezler, bu manyetizmanın Güneş’in manyetik alanı ile bir çarpışmanın etkileşimi sonucu oluşmuş olabileceğini ileri sürüyordu. Ancak MIT araştırmacılarının simülasyonları bu görüşü desteklemiyor.

Araştırmanın başyazarı ve MIT Yer, Atmosfer ve Gezegen Bilimleri Bölümü yüksek lisans öğrencisi Isaac Narrett konuya dair şu açıklamada bulundu:

“Ay manyetizmasının büyük kısmı hâlâ açıklanabilmiş değil. Ancak uyduların ölçtüğü güçlü manyetik alanların çoğu bu süreçle açıklanabilir. Özellikle Ay’ın arka yüzünde.”



Hipotez Test Edilebilir Durumda

MIT ekibi, zayıf jeodinamo ile çarpma sonucu oluşan plazma şok dalgasının birlikte, yüzey kayaçlarında gözlemlenen yüksek manyetizmayı açıklamaya yeterli olabileceğini düşünüyor. Bu hipotezin en dikkat çekici yanı ise test edilebilir olması.

Eğer teori doğruysa hem çarpma şoku hem de yüksek manyetizma izleri taşıyan kayaçlar Ay’ın arka yüzündeki güney kutbu yakınlarında bulunmalı. Bu bölge, NASA’nın Artemis programı kapsamında insanlı görevlerle ziyaret edilmesi planlanan alanlardan biri.

Science Advances dergisinde yayımlanan çalışmanın ortak yazarlarından Rona Oran, “Onlarca yıldır Ay’ın manyetizması konusunda bir ikilem vardı: Çarpışma mı yoksa jeodinamo mu? Biz ise diyoruz ki: Her ikisi de. Ve bu, test edilebilir bir hipotez. Bu güzel bir şey,” ifadelerini kullandı.

Kaynak: [Sadece kayıtlı ve aktif kullanıcılar bağlantıları görebilir. ]