Kedilerde Bıyık Yorgunluğu

Kedilerin yaşamında önemli işlevi olan bıyıkların yoğun olarak kullanılması sebebiyle kedilerde bıyık stresi ya da bıyık yorgunluğu olarak adlandırılan durum meydana gelebilir. Kedilerin bıyıkları aslında tahmin ettiğimizden çok daha farklı bir yapıya sahiptir. Kediler bıyıklarının dokunduğu herhangi bir şeyi algılayabilir ve bu algılama oldukça hassas bir şekilde gerçekleştirir. Memelilerde dokunma ile algılayan bıyıklar çok uzun yıllardır varlığını korumaktadır.

Bıyıklar kedilerin sevimli görünmesini sağlayabilirler ancak aynı zamanda beyne ve sinir sistemine sinyal gönderen çok güçlü birer anten görevi de görürler. Bıyıklar proprioseptör adı verilen aşırı hassas duyu organlarına bağlıdır. Proprioseptör kedilerin boşlukta konumunu ve vücut pozisyonunu ayarlamasına yardımcı olur. Bu duyu organı aynı zamanda kedinin çevresinde ne olduğunu algılamasını da sağlar. Bu şekilde kediler oldukça karanlık bir odada mobilyalar arasından geçebilir, fare gibi çok hızlı hareket eden avların hava akışında yarattığı değişikliği algılayarak avlayabilir ya da dar bir yerden geçip geçemeyeceğini anlayabilir.

Kedilerde Bıyık Stresi Nedir?
Kediler bıyıklarını açma kapatma özelliğine sahiptir. Bıyıklar sürekli olarak kullanımda değildir. İhtiyaç hissettiklerinde bıyıklarını kullanırlar ve ihtiyaç duymadıklarında bıyıklarından bir bilgi almayabilirler. Bıyık reseptörleri kedinin otonomik sistemi tarafından kontrol edilir. Bu bilinçli bir kontrolden ziyade iç ve dış çevreye tepki veren sempatik ve parasempatik sinirlerin kullanımıdır. Bir anda parlak ışığa bakıldığında tepki olarak göz bebeklerinin küçülmesi ile oldukça benzer bir tepkidir.

Bıyık yorgunluğu kediyi strese sokan aşırı bilgi yüklemesidir. Bıyıklar çok hassas olduğu için kediler bir nesneyle temas ettiğinde, hareket algıladığında, hava akımında bir değişiklik meydana geldiğinde ya da bıyıklar kedinin yüzüne hafifçe dokunduğunda bıyıkların dibinde yer alan duyu organlarına mesaj iletilir. Bu mesajların bir yağmur halinde gelmesi kediyi strese sokabilir ve bıyık stresi adı verilen probleme yol açabilir.

Her ne kadar bu durum bıyık yorgunluğu olarak bilinse de aslında kedilerin hissettikleri yorgunluktan daha çok ağrı ve hoşnutsuzluk ya da isteksizliktir. Bu nedenle mevcut durum için bıyık stresini kullanmak daha doğru olmaktadır.

Kedilerde Bıyık Stresi Nasıl Meydana Gelir?
Kedilerin çevresindeki dünyayı algılayabilmesi için bıyıkları son derece önemlidir. Gün boyu kedinin bıyıklarına hiç farkında olmadığımız pek çok şey dokunur. Dar mama ve su kaplarının kedilerde bıyık stresine yol açtığı düşünülmektedir. Genellikle mama kabının önünde volta atan, açken yemek yemeye isteksiz gözüken, mamayı patiyle dışarı çıkarmaya çalışan, mamaya vuran ya da mama kabına karşı saldırgan davranışlar sergileyen kediler bıyık stresinden kaynaklı olarak bu şekilde davranabilmektedir. Bu davranışlar tümör oluşumu, diş, mide veya bağırsak hastalığı gibi durumlarda da görülebilen davranış değişiklikleridir. Davranış değişiklikleri fark edildiğinde kedinizi muayene için veteriner hekime götürmeniz gerekmektedir.

Bıyık stresi bilimsel açıdan tam olarak anlaşılabilmiş ve kanıtlanmış bir durum değildir. Hala bilimsel açıdan tam anlaşılmamış olduğu için bazı veterinerler için bıyık stresi tartışmalıdır. Ancak kedinin sürekli olarak mamasını dışarı atıp dışarıdan mama yemesi normal bir davranış değildir ve bu nedenle böyle bir davranışta bulunması veteriner hekim tarafından ilgilenilmesi gereken bir durumdur. Kedinin iştahının kaçması, yeterince mama yememesi ve su içmemesi kötü beslenmesine ve doğal olarak daha ciddi sağlık problemlerine neden olabilmektedir.

Kedilerde Bıyık Stresini Önleme
Bıyık stresini önlemek için yapılması gereken oldukça basittir. Kedinin mama ve su kabını değiştirmek stresi önlemek için yeterlidir. Kedinin yemek yerken ya da su içerken bıyıklarının mama ve su kabının kenarına değmemesi gerekir. İdeal genişlikte mama ve su kapları, bıyık stresinin önlemenin en etkili yöntemidir. Kediler özellikle akan su içmeyi seveler. Bu nedenle şelale gibi suyun sürekli olarak akmasını sağlayan otomatik su kaplarını tercih etmek kedilerin hem daha çok su içmesine katkı sunar hem de bıyık stresini önlemeyi sağlar.Kedilerde bıyık stresi söz konusu olduğunda bıyıklara kesinlikle fiziksel bir müdahale edilmesi gündeme gelmemelidir. Kedilerin bıyıkları onlar için hayati önem sahiptir. Bu nedenle herhangi bir şekilde kesilmemelidir. Kesilmesi durumunda kedilerin algılarında ciddi bir körlük meydana gelir. Bununla birlikte kediler için bıyıkların kesilmesi rahatsız edici bir durumdur.