Kalp Nakli Ve Yapay Kalp Uygulamaları

Çevrimiçi

Kalp nakli yaşamın uzunluğu ve kalitesiyle doğrudan ilgili olduğu için bir mucize olarak görülmektedir. Bu mucizeler çok nadir de olsa günlük hayata geçebilmektedir.

Her yıl Amerika’da kalp iflası nedeniyle ortalama 2000 hastaya kalp nakli ameliyatı gerçekleştirilmektedir. Günümüzde kalp sorunu yaşayan kişilerin sayısı yılda ortalama 400.000’i bulmakta ve bun insanların 30.000-100.000 kadarı kalp naklinden yararlanabilmektedir. Bu durum kalp nakli yapılacak kişinin belirlenmesi için komitelerin kurulmasına neden olmuştur. Çoğu hasta ilerleyen yaş, yaşam kalitelerini kısıtlayan başka hastalıklara sahip olmak, alkol, sigara gibi kötü alışkanlıkları nedeniyle kalp nakil talepleri geri çevrilmektedir. Az sayıda olan kalp bağışları komiteler tarafından değeri en çok bilecek kişilere verilmesini uygun görmektedirler. Kalp nakli için insanlar sıra beklemekten hoşlanmamaktadır. Bu sebeple insanlar yıllarca kalbin yerini alacak karmaşık düzenekler üzerinde çalışmaktadır. Bu tür düzenekleri geliştirmek ile hedeflenen dönor kalplerden daha iyi olan bir düzenek ortaya çıkarıp canlı kalp naklinden tamamen kurtulmak amaçlanmaktadır.

Yapay Kalp Uygulamaları

Barney Clark isimli bir hastaya 1982 yılında Robert Jarvik tarafından geliştirilmiş olan Jarvik-7 yapay kalp nakledilmiştir. Bu hasta 112 gün yaşayabilmiştir. Bu makinenin dışarda bulunan kısmı neredeyse bir çamaşır makinesi boyutunda idi. Hastanın bu haliyle hastane odasından çıkması zor bir hal alıyordu. Jarvik-7 nakli yapılan başka bir hasta ise 620 gün yaşamıştır. Geçtiğimiz yıllarda Amerika’da 59 yaşında olan bir hasta yapay kalp nakli ile kalbi bir makine ile değiştirildi. Abiomed Corp isminde bir firmanın geliştirmiş olduğu bu makine 1 kg ağırlığında bir hava pompası, bilgisayar, güç çevirici ve bunları bir araya getiren bağlantı kablolarından oluşmaktaydı. Bu nakil 1980 yıllarının ortasından günümüze kadar yapılan ilk yapay kalp nakli idi. Hasta Robert Tools’un kalbi değiştirilmese idi öleceğine kesin bir gözle bakılıyordu. Robert Tools’un vücudu canlı kalp naklini kaldıramayacak kadar hastaydı. Bu sebeple Tools mekanik olan bir kalbi seçti. Bu yapay kalp nakli birçok anlamda başarı yakaladı. Hasta ameliyatı başarılı bir şekilde atlattı, ameliyattan sonra ise dışarıda dolaşabilecek kadar bir iyileşme gösterdi. Fakat Bir kan pıhtısının sebep olduğu bir krizin meydana gelmesi sonucu yapay kalbi ile geçirdiği 151. gününde hayata veda etti.

Tam Yapay Kalp (TYK) ve Uygulamaları

Dünyanın büyük ilgisini çeken Tools’un naklinin ardından hastalıklarının son aşamasına gelmiş olan hastalarda yapay dolaşımı destekleyen uygulanmasına daha iyi bir gözle bakılmaya başlanmıştır. Tam yapay kalp takılması hastanın yaşamını kalbi çıkarıldığı için bu karmaşık teknolojiye bağımlı hale gelmesi dramatik olarak da değerlendirilmektedir. Yapay kalbin dakikada ortalama 6 litre kan pompalaması yılda ortalama 35 milyon defa atması demekti. Günümüzdeki kalp tasarımlarının en temel amacı 5 yıl boyunca %90’lık bir güvenle atmasıdır. Nakil yapılan hastaların yaklaşık %70’inin hayatta kaldığı düşünülürse bu oran oldukça yüksek gibi görünmektedir.
Günümüzde geliştirilen yapay kalpler tamamen vücuda yerleştirilmeye çalışılmaktadır. Bu vücuda yerleştirilen cihazlar derinin altına radyo frekansları ile iletilen enerji dalgalarından sağlayacaktır. Deri altına yerleştirilen ve şarj edilebilen piller bu yöntemle şarj edilecektir. Kablo olmadan kullanılmasının nedeni enfeksiyon riskini azaltmak ve hastalar için hareket serbestliği sağlamaktır.

ioCor’un geliştirmiş olduğu yeni nesil tam yapay kalp şirkete 75 bin dolara mal olmuştur. Bu kalbin ameliyatı ise 150 bin dolar civarındaydı. Eğer bu makine teklerse hastanın anında ölmesi kaçınılmaz olacaktır. Makine düzgün ve sürekli çalışmalıdır. Diğer büyük sorun ise 4 yapay kapakçığın etrafında meydana gelebilecek kan pıhtılaşmalarıdır. Sağ ve sol kalbin kan akış hızının birbirine uymaması akciğer problemlerine sebep olabilmektedir. Mevcut kalplerin çoğu çocuklara uygulanamayacak boyutlardadır. Bu kalplerin mikrop kapması durumunda kan damarlarından enjekte edilen antibiyotiklerin etki etmeme olasılığı vardır. Tüm bu problemlere karşın TYK (Tam Yapay Kalp), kalbinde ciddi rahatsızlıklar olan kişiler için bir ümit kaynağıdır.

Kalp Yardımcı Aygıtı (KYA) ve Uygulamaları

Günümüzde bu alanda araştırmalar yapan bilim insanları hastalıkları son aşamada olan kalp hastalarının büyük çoğunluğunun karıncık yardımcı aygıtından faydalanabilecekleri fikrindedirler. Genellikle kritik kalp hasarları kalbin sol karıncığında oluyor. KYA (Kalp Yardımcı Aygıtı) ile sağdaki karıncığın, soldaki kulakçığın ve akciğer atardamarında bulunan basıncın düşüşünden yararlanıp kalp kendisini yenilebilir. KYA’nın TYK’ya olan üstünlüğü hasta kalbinin yerinde kalmasıdır. Eğer KYA çalışmamazlık ederse ya da çıkarılırsa hasta kalbi kanın dolaşımını destekler. Klinik bir takım araştırmalar sonucu KYA ile dinlendirilen bir kalbin kendisini onarıp işlevini geliştirdiği ortaya konmuştur. Çok nadir bazı durumlarda KYA çıkarıldıktan sonra kalp nakli hastalarının kalbe gereksinim olmadan yaşadıkları görülmüştür.

KYA’ların tasarlanması 1963 yılında başlamasına rağmen bu konuda büyük adımlar ancak 1990’lı yıllarda atılmıştır. En yaygın uygulanan KYA’larbir tork motorunun dönmesi ve milden yapılmış bir sistemdir. Bu sistem heartMate 75cc kanı aorth’a kulakçıklardan pompalamaktadır. Kontrollü pompa sistemi sayesinde gereksinime bağlı pompa hızına ayarlayabilmektedir. Cleveland Kliniği’nin araştırmalarına göre kan pıhtısının krize sebep olması %2 gibi düşük bir ihtimaldir ve bu durumu aspirin ile geçiştirmek mümkündür.

Kanı sürekli olarak pompalayarak vücuda gönderen KYA deneme aşamasındadır. Bu KYA normal hızda dakikada ortalama 5,5 litre kan pompalamaktadır. Fakat bunu sürdürürken kalp atışının duyulması ve kan basıncının ölçülmesi mümkün değildir. Bunun bazı psikolojik problemlere neden olacağı düşünülmektedir. Bu sürekli akışı sağlayan KYA çocuklara bile uygulanabilmektedir. Bunun yanında maliyeti de diğer uygulamalara göre düşüktür. Yeni tasarımlarda kanın hızlı şekilde geçmesini sağlayan parlatılmış titanyum yüzeyleri kullanılmaktadır.