Samsun İli Hakkında Herşey

DeepSilence · 02 Temmuz 2023, 10:47

SAMSUN

Tarihi;

Samsun İlimiz insanlık tarihi açısından çok eski bir yerleşim alanıdır. Başta bugünkü şehrin merkezi olmak üzere Kızılırmak vadisi Kavak Tekkeköy Çarşamba ovasında eski çağlardan beri insan iskan edilmiş ve yaşam sürmüştür.
Orta Taş Devrinde (Mezolitik. M.Ö 10000-5000) insanların Tekkeköyde bulunan sığınaklarda yaşadıkları ve bölgenin en eski yerleşimcileri oldukları bilinmektedir. Yine Cilalı Taş Devri (Neolitik. MÖ. 5000-4000) ile Bakır-Tunç Devrinde (Kalkolitik. M.Ö.4000-1700) insanların Samsun merkez Dündar Tepe Kavak Kalenderoğlu ve Bafra İkiztepe de sürekli iskan oluşturarak yaşamlarını devam ettirdikleri yapılan arkeolojik kazılardan anlaşılmaktadır.

Samsun İli sınırları içerisinde devlet kurarak yaşayan en eski topluluk Gaşkalar'dır. Bu medeniyette Gasgaslar da denilmektedir. (M.Ö.5000-3500) Bilinen bu ilk medeniyeti takiben bütün Kuzey Anadolu'ya hakim olan Paflagonlar Kızılırmak Havzasında yaşamışlardır. (m.ö. 3000-1100) Hititler (M.Ö. 2000-1200) Frigyalılar (M.Ö. 1182-M.Ö. 676) Kimmerler (M.Ö. 676) Lidyalılar (M.Ö. 1200-547 bugün Kara Samsun adıyla isimlendirilen yere ENETE adında bir site kurdular) Miletliler (İyonya) (M.Ö.2000- M.Ö.400) Egeden Karadeniz yoluyla ENETE'ye yerleşerek “Amisus” veya “Amisos” ismini verdiler. Perslerin (M.Ö.550-330) Lidya Kralı Krezus'u yenmeleri sonunda M.Ö. 546 Amisos Pers İmparatorluğunun eline geçti. M.Ö. 331 yılında Büyük İskenderin Persleri yenmesi sonucu Makedonya İmparatorluğu eline geçen Amisos İskenderin ölümüyle Pers kökenli Kont Krallığı (M.Ö. 255-63) kuruldu. Amisos Kont Krallığının başkenti oldu.
Daha sonra M.Ö. 1. yy da Roma İmparatorluğu hakimiyetine giren Amisos M.S. 385 yılında Roma İmparatorluğu'nun ikiye ayrılmasıyla Bizans İmparatorluğu'nun sınırları içerisinde kaldı. Amisos M.S 860 yılında Abbasiler zamanında halife Mutassım'ın emriyle Malatyalı korkunç Ömer komutasındaki kuvvetler tarafından ele geçirilmiş ise de Bizaslılar tarafından tekrar geri alınmıştır. Türklerin Anadolu'ya girmesiyle birlikte 1. Türkler birlikleri zamanında Danişmentliler tarafından Samsun kuşatılmış ise de alınamamıştır. Anadolu Selçukluları zamanında Samsun'un Müslüman yerleşim yerleri 1.185 yılında Anadolu Selçuklu hakimiyetine geçmiştir. İlk defa Amisos ismi Selçuklular tarafından Samsun olarak değiştirilerek kullanılmaya başlanılmıştır. Haçlı Seferleri sonrası başkent Trabzon olmak üzere Trabzon Rum İmparatorluğu Rum İmparatorluğu egemenliğine giren Samsun Cenevizlilerin Karadeniz'de ticareti ellerine geçirmeleri sonucunda 100 yıl kadar burada yaşamışlardır. Bu tarihlerde Türklerin yaşadığı Samsun'a “ Müslüman Samsun” 3 km. mesafede bulunan Cenevizlileri ticaret sitesine de “Gavur Samsun” denilmiştir.

1.071 yılında Malazgirt Savaşı'ndan sonra Danişmentliler tarafından alınamayan Samsun'un deniz kıyısında bir kale kurarak Müslüman Samsun'u oluşturduktan sonra 1.243 Kösedağ Savaşı sonrası Trabzon Rum İmparatorluğu egemenliğine girmiş ise de 1.296 yılında tekrar Anadolu Türklerinin eline geçmiş ve 1.389 yılında da Yıldırım Beyazıt zamanında Osmanlı topraklarına katılmıştır. Anadolu Selçuklu Devleti çökerken Canik Beyliğine de başkentlik yapmıştır.

Cumhuriyet Döneminde Samsunla İlgili Olarak Gerçekleşen Bazı Önemli Olaylar;

Mustafa Kemal Paşa 19 Mayıs 1919 da Samsun'a çıktı.
Mustafa Kemal Paşa 20 Eylül 1924'te tekrar Samsun'a geldi.
Vezirköprü ilçesi Amasya ilinden ayrılarak Samsun'a bağlandı.
Fransızların elinde bulunan sigara fabrikası Tekel'e devredildi.
1927'da Elektrik Şebekesi hizmete açıldı.
1929'da Samsun su şebekesine kavuştu.
29 Ekim 1930 ‘da Gazi Kütüphanesi hizmete açıldı.
1932'de Samsun-Sivas demiryolu hizmete açıldı.
1934'te Kavak bucağı ilçe oldu.
1944'te Alaçam bucağı ilçe oldu.
1946'da Verem Savaş Dispanseri hizmete açıldı.
1953'te SSK Hastanesi hizmete açıldı.
1954'te Halk Eğitim Merkezi hizmete açıldı.
1957'de Samsun Havalimanı hizmete açıldı.
1959'da Kızılay Kan Merkezi kuruldu.
1960'ta Samsun Limanı hizmete açıldı.
1961'de Samsun Fuarı hizmete açıldı.
1968'de Karadeniz Bakır İşletmeleri hizmete girdi.
1970'de Samsun Azot fabrikası üretime başladı.
1973'te Belediye sarayı hizmete açıldı.
1979'da Samsun şehirlerarası tam otomatik Telefon görüşmesine açıldı.
1982'de 19 Mayıs Üniversitesi öğretime başladı.
1993 de Samsun Büyük Şehir statüsünü aldı
1996'da Samsun İçme ve Kullanma suyu projesi tamamlandı.
1997'de Samsun Kalkınmada Öncelikli Yöre Statüsüne alındı. Uygulamaya Ocak 1998'de geçildi.
1998'de Samsun-Çarşamba Uluslararası Havalimanı resmi olarak açıldı. 1999 Şubatında seferler başladı

DeepSilence · 02 Temmuz 2023, 10:48

Samsun'un Meşhur Yemekleri.

Samsun’un kültüründeki çeşitlilik aynı şekilde yemeklerine de yansımıştır. Samsun mutfağında mısır, karalahana, fasülye, pancar, et, pirinç ve hamurlu yiyecekler ağırlık taşır. Yörenin geleneksel beslenmesinde önemli yer tutan kaz, tavuk, ördek gibi kümes hayvanlarından, tirit, lepsi, herse, kaz çevirmesi gibi yöresel yemekler yapılır. Düğünlerde ise yaygın olarak keşkek ve yahni yapılmaktadır.

Yabani bitkilerden birçok yemeğin yapıldığı yörede, ısırgan, kırçan,kaydırayak gibi bitkilerden çeşitli çorbalar ve kavurmalar pişirilir. Mısır ekmeğinin çok tüketildiği Samsun ilinde, buğday unundan yapılan ‘Çarşamba pidesi’ oldukça ünlüdür.
Samsun’un en meşhur yemeği türkülere de konu olmuş ‘tirit’tir. Tirit; kaz eti, bulgur pilavı ve evde açılıp yağlı tavuk suyuna batırılmış yufkanın birlikte yendiği oldukça lezzetli ve ilginç bir yöresel yemeğimizdir.

Çakallı Menemenini ve Balkaymak Dondurmasını özellikle tatmanızı öneririz. En ilginç yemeklerinden birisi de Pazar sabahları kahvaltıda yenilen pidesidir. Bu pide unu dünyaya yayılmış Samsun Pidesidir.
İlçelerimizin Belli Başlı Yemekleri

ALAÇAM
Tavuk eti ile yapılan herse, özellikle Çerkez köylerinde yapılan Aluş yemekleri; Çiğ kıymadan içine baharat katılarak yapılan kapaklı pidesi, Palamut balığından yapılan palamut dolması Alaçam’a özgü olup, çok beğenilen yemeklerdir. Bahar üzeri yapılan Koyun peyniri oldukça meşhurdur.

ASARCIK
Yörede çerkez tavuğu ve kaz yufkası yaygın olarak yapılan yemeklerdir.

AYVACIK
İlçede ve yöresinde geleneksel yemek olarak “keşkek” ve “Haluç” meşhurdur

BAFRA
Bafra pidesi, köftesi, Nokulu (Lokul) ve kaymaklı lokumu ile ünlüdür. Nokul hamurdan içine ceviz ve kuru üzüm konularak yapılır. Birde meşhur bal kaymak dondurması vardır.

ÇARŞAMBA
Keşkek, Mısır Pastası, Mısır Çorbası, Karalahana Çorbası ve Sarması, Kaztiridi gibi mahalli yemekler yapılmaktadır.

HAVZA
Samsun’un hemen hemen tüm ilçelerinde olduğu gibi keşkek ve tirit Havza’nın da en meşhur yemeğidir. Havza’da hamur işleri de yaygın olarak yapılmaktadır.

KAVAK
Kavak yöresinin en meşhur yemeği kaz etiyle yapılan tirittir. Kazın eritilen yağına batırılmış yufkalarla içinde kaz eti bulunan bulgur pilavı birlikte yenir.

LADİK
İlçede yapılan yöresel yemeklerin çoğu hamur işidir. Bunlar; Erişte, Tutmaz Aşı, Mantı, İşkefe Tatlısı, Kaz Pilavı ve seridi, Çerkez Halüğü, Çerkez Şibsisi, Dabusun, Malakto, Gobi, Lobiya, Lobya, Hoşmerim, Kadayani Ekmek gibi çok çeşitlidir. Yöresel yemeklerin dışında Ladik’in Tandır Kebabı da oldukça meşhurdur.

19 MAYIS
İlçeye Alaçam’dan gelip yerleşenlerin Keşkeği ve Pıtıl ekmeği meşhurdur. Balkanlardan gelenlerin börekleri ile etli pilavı, oda sıcaklığında kurutulmuş et ve ciğer yemekleri, tarhana çorbası, özel fırında pişirilmiş somun ekmekleri ile günlük pişirilen saç ekmeği meşhurdur.

SALIPAZARI
İlçenin kendine özgü yemek çeşitleri vardır. Bunlardan bazıları kısaca anlatıldıkları gibi yapılmaktadır. Zagi Yani: Koyun eti, un, pirinç, tere – yağı, ceviz, höğmen, çorotu, safran, pul biber, sarımsak karıştırılarak yapılır. Makaktu: Taze fasulye, ceviz, yeşilkinzi, sarımsak, koruk, irhan gibi malzemelerle yapılır. Bileki Ekmeği: Mısır unu kaynar su ile yoğrulup üzerinde defne ve tahnal yaprakları serilir ve öylece pişirilir. Çerkez Pastası: Mısırunu, süt, yumurta ve tereyağı ile pişirilip, üzerine et kavurması konularak yenir.

TEKKEKÖY
Yöre yemekleri arasında Kazlı Pilav, Etli Yufka, Fırın Kebabı yaygın olarak yapılmaktadır. Tekkeköy de hamsili yemeklerde yapılmaktadır. Bunlar; hamsi tava, hamsili pilav, hamsili ekmek, kiremitte hamsi gibi yemeklerdir.

TERME
Yörede en ünlü yemek keşkektir. Tirid, mısır çorbası, lepsi, hamsili pilav vb. gibi yemeklerde sıklıkla yapılır.

VEZİRKÖPRÜ
İlçenin kendine has yemeklerinden en ünlüsü, genellikle düğünlerde pişirilen keşkektir. Keşkek üzerine etli ve nohutlu yahni dökülerek yenir. İlçede katık (süzme yoğurt) la yapılan yemeklerde meşhurdur. Bunlar; katık böreği, mecik, katıklı ekmek, katık sündürme vb. dir. Ayrıca; tandır kebabı, orman kebabı, kuzu çevirmesi ve çeşitli hamur işleri de en belirgin yemeklerdendir.

YAKAKENT
En önemli yemek içli mantıdır. Kıymalı ve cevizli olarak yapılan mantı sarımsaklı yoğurtla yenir. Ördek ve tavuk etinden tirit de yapılır.

DeepSilence · 02 Temmuz 2023, 10:49

Samsun'da Gezilecek Yerler Nerelerdir ?