Giresun İli Hakkında Herşey

[Sadece kayıtlı ve aktif kullanıcılar bağlantıları görebilir. ]

Doğu Karadeniz ve Giresun’la ilgili ilk tarihi bilgileri Yunanlı coğrafyacı ve seyyahların eserlerinde bulmaktayız. Bu eserlerde bu bölgede yasayanları Kolhlar, Driller, Mossinoikler, Halibler, Tibarenler,Gaskalar, İskitler, Kimmerler, Amazonlar, Hunlar, Kumanlar, Peçenekler , Akhunlar, Sabirler, Hazarlar, Bulgar Türkleri ve Oğuz Türkleri olarak görmekteyiz .

M.S. 1800 yıllarında Anadolu’da devlet kuran Hititler, Karadeniz kıyılarını ele geçirememişti. Bu tarihlerde buralarda yasayan Gaşkalar tam olarak belirlenmeyen bir kavimdi. Gaşkalardan başka bölgedeki Kimmerleri görmekteyiz . Orta Asya kökenli bir kavim olan Kimmmerler M . Ö . 2000’inci yılın başları ile M . Ö . 8 . yüzyıl arasında Karadeniz’in kuzeyinde Hazar denizi kıyıları ile Tuna nehri arasındaki coğrafyada iskan etmişlerdir .

M.Ö. 7.yy. ilk yarısında Anadolu’nun Karadeniz’in kuzeyinden gelen Kimmer akınlarına maruz kaldığını görüyoruz. Orta Asya’dan gelen İskitler, Kimmerler’in yaşadığı bölgeyi ele geçirince Kimmerler, yerlerinden ayrılarak güneye doğru inmişler, Kafkaslara geçerek Anadolu’ya girmişlerdir. Kimmer savaşçılarının M.Ö. 7. asrın ilk yıllarında Kızılırmak’a dayandıklarını ve Firikler’le savaşa tutuştuklarını görüyoruz .

Şebinkarahisar’lı araştırmacı yazar Hasan Tahsin Okutan’a göre Kimmerlere ait eserlere Ş.Karahisar’da rastlanmaktadır. Okutan’a göre; Gerek Etiler ve Amazonlar ve gerekse Kimmer’ler zamanında. Karahisar kasabası bugünkü Isola köyünde bulunuyordu. Derebeylik şeklinde idare edilen bu kasaba sakinleri üst üste vuku bulan yedi yıllık bir kıtlık ve açlık zamanında bulundukları yerleri bırakarak bir kısmı göç etmiş ve bir kısmı da Ordu ile Şebinkarahisar arasındaki 3040 metre yüksekliğindeki Karagöl Dağının Kırklar tepesine çıkıp sığınmışlar ve bu kıtlık yıllarını orada geçirmişlerdir.
Halen Şebinkarahisar’ın Bozbayır, Akaya, Güneytepesi ve Dişkaya mevkilerindeki in ve mağaraların Kimmerler’e ait eser olduğu tahmin edilmektedir.

Kimmerler’den sonra bölgede İskitlerin (Sakalar) hakimiyetini görmekteyiz.İskitler M.Ö. 6. asırda Kimmerleri kovalayarak Doğu Anadolu’da Medler’in egemenliğine son vererek bütün küçük Asya’ya yayılırlar. M.Ö.4. asrın başlarında bile İskitlerin Doğu Anadolu’ya hakim olduklarını biliyoruz.

Amazonlar denilen kardın savaşçı kavim, Kimmerlerin kadın gurubu olarak gösterildiği gibi İskitlerden de gösterilmektedir. Ermeni yazar Trabzonlu Minas Bijişkyan’a göre Amazonlar cesur, muharip kadınlardı ve eski tarihçilerin dediklerine göre Terme yakınında bağımsız bir devlet kurarak Farnia’ya ( Poti ) kadar Karadeniz sahillerine hakim olmuşlardır . Bunlar İskit menşeli olup , Terme’ye sürülen İğin ve Skologit adlı iki kral zadeden ileri gelmiş ve zamanla çoğalmışlardır . Yunan mitolojisine göre Termeden ayrılan Yunanlılar ise Giresun önlerindeki Aretias adasına geldiler . Buralarda kraliçe Antiege yönetimindeki 3 . Amazon kabilesiyle karşılaştılar . Onlarla mücadele neticesinde yakaladıkları Amazonları da yanlarına alarak denize açıldılar .Heredot tarihinde Amazonlu kadınların İskitli gençlerle kaynaşıp birlikte yaşadıkları belirtilir .

M.Ö. 6. yy. da Giresun yöresine Hititler Azzi ülkesi diyorlardı. Buralarda Azziler yaşıyordu. Eski Yunan kaynaklarında da bu bölgeye Pontus adı verilmekte, Giresun yöresi Khalib, Tibaren ve Mosineklerin yerleşim alanı olarak gösterilmektedir.

M.Ö. 670 yılında Ege kıyılarından gelen Milatoslular, Sinop’dan Trabzon’a kadar uzanan önemli ticaret merkezlerine sahip oldular (M.Ö. 670 – 546). Bölgede 90 kadar kent kurdular. Bunlardan biride Kerasus’du. Kerasus’un Giresun yada şimdiki Çıtlakkale’nin bulunduğu yerde olduğu sanılmaktadır. Bazı yerleşim birimleri hızla gelişerek ticaret ve balıkçılık merkezi durumuna gelmişlerdir. Giresun ve Tirebolu’da bunlardan biridir. Giresun’ ve yöresine yerleşen Milatoslular yerli halktan Tibareller, Mosinekler ve Haliplerle kaynaştılar.

M . Ö . 546 – 332 Pers İmparatorluğu döneminde Giresun pers İmparatoru dareios tarafından ele geçirildi . M . Ö . 332-323 Pers İmparatorluğu İskender tarafından kesin bir yenilgiye uğrayarak dağıldı . Bu arada Kapadokya Krallığı doğdu ve Giresun Kapadokya Krallığı toprakları içerisinde kaldı . ( M . Ö . 323-301 ) İskender’in ölümünden sonra bölgeye Makedonyalılar hakim oldular . M . Ö . 301-66 Pontoslular döneminde Giresun Pontos hakimiyeti altında kaldı .

Kerasus M.Ö. 2. yy. başlarında Farnakeia adıyla anılır. Bunun sebebi Kerasus’un o sırada Pontus Kralı 1. Farnakes’in eline geçmesidir. Kerasus Roma egemenliğine geçince Kerasunda adını almıştır.
Kent en parlak dönemini, Roma senatosunu güç durumlara düşüren IV. Mithridates’le yaşadı. Mithridates döneminde devletin sınırları Yunanistan’a kadar genişletildi. Roma tedirgindi. General Lucullus yönetiminde Anadolu’ya gönderilen Roma ordusu krallığın topraklarını ele geçirdi (M.Ö. 76). Lucullus Roma’ ya dönerken batının henüz tanımadığı yörede çok yaygın olan kiraz fidanlarını yanında götürdü (M.Ö. 67).

General Lucullus’un dönüşüyle kaybedilen topraklar tekrar geri alındı. Senato, bu defa general Pompeius’ u görevlendirdi. Anadolu Roma’ya bağlandı. Pompeius Paletsindeyken ( Filistin ) de II. Pharneces bazı yerleri geri almayı başardı. Pompeius Roma’ya döndükten sonra Kapadokya’ya kadar ilerlediler. O sırada Sezar Mısır’da bulunuyordu. Pontus işgaline son vermek için Anadolu’ya girdi. Sezar, Pontus ile Bithinia krallıklarını birleştirerek bir eyalet halinde Roma’ya bağladı. Sezar’ın ölümünden sonra Pontus ülkesi üç bölgeye ayrıldı. Pharnacia , Pont Polemonyak ülkesinde kaldı .

395 yılında Roma İmparatorluğunun ikiye bölünmesiyle Giresun , Doğu Roma İmparatorluğunun sınırları içinde kaldı . 1204 yılında İstanbul Latinler tarafından fethedildi . Trabzon’a kaçan Doğu Roma İmparatoru Alesios Kommenos , yeni bir Rum İmparatorluğu kurdu . Giresun’da Rum İmparatorluğunun hakimiyeti altına girdi .

1358 yılında Ordu emiri Hacı Emir Bey kuvvetleriyle Maçka’ya kadar ilerleyip,1361 yılında Giresun’a yeni bir sefer düzenlemiştir.1397 yılında Hacı Emir Beyin ölümüyle yerine geçen oğlu Süleyman Bey Giresun’u tamamen ele geçirmiştir.

Osmanlı Padişahı Yıldırım Beyazıt zamanında Anadolu’da Türk birliği sağlanmış,Süleyman Beyde bu birliğe katılmıştır.1398 yılı sonlarında Giresun Osmanlı Devletinin sınırları içine girmiştir.1402’de Timur Anadolu’yu istila edince Trabzon Rum İmparatorluğu 1404’de Giresun’u tekrar ele geçirmiştir.

İstanbul’un fethinden sonra Osmanlı Padişahı Fatih Sultan Mehmet Han 1461’de Trabzon Rum İmparatorluğunu tamamen tarihten silmiştir.Böylece Giresun tamamen Osmanlı İmparatorluğuna bağlanmıştır.

GİRESUN’UN İL OLMASI

İmparatorluk döneminde Trabzon eyalet merkezi,Giresun’da eyalet merkezine bağlıydı.Tanzimatın ilanından sonra Giresun idari örgütte birkaç yıl Şebinkarahisar’a bağlandı.Daha sonra Trabzon’a bağlı ilçe merkezi iken 1920 yılında müstakil muta sarraflık ,1923 yılında Cumhuriyet’in ilanıyla il merkezi oldu.

Giresun, Doğu Karedeniz Bölgesinde; doğudan Trabzon ve Gümüşhane, batıdan Ordu, güneyden Erzincan, güneybatıdan Sivas illeri ile kuzeyden ise Karadeniz sınırlandırılmış bir sahil ilimizdir.
Giresun ilinin kurulduğu tarihten bugünün gelinceye kadar geçirmiş olduğu olduğu dönemleri incelersek; Giresun Miletliler tarafından M.Ö. VIII. Yüzyılda bir koloni kent olarak kurulmuştur. Giresun M.Ö 183 yılında Pontus hâkimiyetine geçti. Pontus Kralı Phamakes şehri şimdiki Kale ve çevresinde yeniden kurdu. Giresun’un adı bu yıllarda Pharnakia olarak anıldı.
M.Ö.63yılında Roma hâkimiyetine giren şehir 1204 yılında Trabzon Rum İmparatorluğu’na bağlandı.
1461yılında Osmanlı Padişahı Fatih sultan Mehmet’in, Trabzon’u fethi ile şehir Osmanlı İmparatorluğu’na katıldı.
1923yılında Cumhuriyet’in ilanından hemen sonra il oldu.202 yılı verilerine göre merkez ilçe dâhil 16 ilçesi,17 beldesi,536 köyü bulunmaktadır.

Giresun ismi nereden geliyor?

Sorusunu cevabı ise; kirazın ana yurdu Giresun’dur. Bu nedenle de şehir adını o zamanlar kiraz anlamına gelen Kerasus veya Keresea kelimelerinden almıştır. Giresun ilinin ekonomik gelir kaynağı fındıktır. Fındığın en kalitelisi ise Giresun’da yetişmektedir.

Giresun; konumu, kültürel değerleri ile her mevsim gezilip görülmeye değer essiz güzelliklere sahiptir.
Giresun’un doğal güzellikleri ve tarihi eserleri bakımından çok önemli bir özelliği de turizme elverişli yaylarıdır.
Şehre ayrı bir değer katan başka bir özelliği ise Doğu Karadeniz’de bulunan tek adaya sahip olmasıdır. Şehrin merkezin de bulunan kale, doğal güzelli ve tarihi bakımında gezilmeye, görülmeye değer bir yerdir.
Giresun kendine özgü mutfağı, folkloru ile zengin bir kültürel yapıya sahiptir.
Bu kültürel yapı çerçevesinde her yıl mayıs ayının 20 sın de Uluslararası Karadeniz Giresun Aksu Festivali etkinlikler yapılmaktadır.

Tarihsel süreç içinde birçok uygarlığa ev sahipliği yapmış olan Giresun, zengin bir kültür mirasına sahiptir. Bu kültürün önemli bir yanını da “Mutfak Kültürü” oluşturmaktadır. Anadolu’nun kuzey bölgesinde yer alan Giresun mutfağına doğal bitkiler, sebzeler ve deniz ürünlerinden oluşan yemekler hâkimdir. Giresun doğası zengin bitki örtüsü ile kaplı olduğundan bu ortam mutfak kültürünü doğrudan etkilemiştir.

Lahana Diblesi

Lahana Diblesi, Giresun’da en çok tüketilen yemeklerden biri. Bir Karadeniz geleneği olan karalahanayı bu yemekte de görmek mümkün. Ancak, Giresun halkı karalahana demek yerine “yayla pancarı” demeyi tercih ediyor. Yayla pancarı ve pirincin birleşimiyle harika bir lezzet ortaya çıkıyor.

Tavada Mısır Ekmeği



Karadeniz’de mısır ekmeği ve Vakfıkebir ekmeği en çok tüketilen ekmek türleri. Giresun’da da bu durum değişmiyor. Mısır unu, süt ve yumurtadan yapılan ekmeğin kokusu iştah kabartıyor. Balık ve yoğurt ile birlikte yediğinizde tadına doyamayacaksınız.

Isırgan Otu Yemeği



Gerçek bir şifa deposu diyebileceğimiz bir lezzette sıra. Her ne kadar temas ettiğinde canımızı yakmasıyla bilsek de Giresun’da ısırgan denince akla ilk gelen şey bu yemek oluyor. Sebze yemeği sevenler için bulunmaz bir nimet olan ısırgan otu yemeğini, soğan ve mısır ekmeği ile tüketmenizi öneriyoruz.

Hamsi Böreği



Hamsi böreğinin Kayseri‘nin örgülü pilavına benzer bir yapısı var.Önce yemeğin iç kısmını oluşturacak olan pilav hazırlanıyor. Mısır ununa bulanan hamsilerle pilavın dışı kaplanıyor ve yemek pişiriliyor. Balık ve pilavı bir arada bulacağınız hamsi böreğini kesinlikle denemelisiniz.

Pazı Mücveri



Giresun’da hangi yemek olursa olsun, hemen hemen hepsinde pirinç bulunuyor. Bir başka sebze yemeği olan pazı mücveri de bunlardan biri. Pezik, soğan, maydanoz ve yumurta; pazı mücverinin ana malzemeleri. Bu malzemelerle hazırlanan karışım kızartılarak sıcak sıcak yenilecek enfes bir lezzet ortaya çıkıyor.

Fındıklı Güllaç



Fındığın olmadığı bir Giresun listesi düşünülemezdi elbette. Birçok farklı yemekte kullanılan fındık, tatlıların da baş tacı. Antep fıstıklısını bildiğimiz güllaç, Giresun’da fındıkla yapılıyor. Alışık olduğunuz güllaç tadını fındıkla birlikte hayal edin. Bu bile fındıklı güllacın tadına bakmanız için yeterli bir neden olacaktır.

Giresun Turizm açısından da gezip görmeye değecek ve hastası olacağınız yerlere ev sahipliği yapıyor. Eğer yolunuz bir gün Giresun’a düşerse, nereleri gezeceğiniz hakkında fikir sahibi olmak istiyorsanız, aşağıdaki size önerdiğimiz gezilecek yerleri inceleyebilirsiniz.


Görele – Sis Dağı



Görele – Sis Dağı: Adından da belli olduğu üzere Dağların tamamı sislerle kaplanıyor. Muhteşem bir manzaraya tanık olabileceğiniz sis dağı, Eğer Yolunuz Görele’ye düşerse muhakkak ziyaret etmeniz gereken yerlerin en başında gelenlerden..


Kümbet Yaylası



Kümbet Yaylası: Kümbet yaylası, piknik yapabileceğiniz, Çocuklarınızla veya arkadaşlarınızla top oynamak için doğanın bizlere sunduğu en güzel yerlerden bir yerdir. Muhakkak havasını teneffüs etmeli çayınızı manzaranın verdiği huzurla içmelisiniz. ayrıca topu ineğimize vurursanız biz karışmıyoruz.


Paşakonağı Yaylası



Paşakonağı Yaylası: Yerli turistler kadar yabancı turistlerin de ilgi odağı olan bu bölge, genellikle günübirlik geziler için ziyaret edilmekte. Çünkü yaylada konaklayabileceğiniz bir tesis bulunmuyor.


Gölyanı Yaylası



Gölyanı Yaylası: Gölyanı yaylasını muhakkak ziyaret etmelisiniz. Niye mi? Çünkü bu yaylada ufak ve şirin bir göl bulunmakta. Turistlerin ziyaret akımına uğradığı en gözde yerlerinden biridir. Sizinde görmenizi şiddetle öneriyoruz.


Giresun Adası



Giresun Adası: Karadeniz Bölgesinin iki adasından biri olan Giresun Adası, önemli turizm bölgelerinden biridir. Giresun Adasında birçok sur kalıntısı, kule, manastır ve pişmiş toprak fıçılar bulunmakla. Tabi ki Turlara katılıp ziyaret etmeniz mümkün.


Giresun Kalesi



Giresun Kalesi: Giresun gezinizde kaleyi ziyaret edebilir ve günümüze gelen kalıntılara şahit olabilirsiniz. Biz Kaleye nazaran manzarasını göstermeyi tercih ettik. Nedenini sizde anlamışsınızdır.


Tirebolu Kalesi



Tirebolu Kalesi: Şehrin Turizm akımını dengeleyen en büyük faktör ise Tirebolu kalesidir diyebiliriz. Büyük bir kayanın üzerine inşa edilmiş olan Kale, ziyaretçilerine muhteşem bir manzarayla karşı karşıya kalmasını sağlıyor.


Seyyid Vakkas Türbesi



Seyyid Vakkas Türbesi: Fatih Sultan Mehmet döneminde Giresun’un alınmasında yararlılıkları görülen uç beyi Seyid Vakkas’a ait olan türbe, olayın vuku bulduğu 15. yüzyılda değil 19. yüzyılda yapılmıştır.


Giresun Müzesi



Giresun Müzesi (Gogora): Giresun Müzesi’nde Tunç çağından Hititlere, Hellenistik dönemden Roma’ya, Bizans’a ve Osmanlı dönemine ait birçok eser bulunmakta. Silahlar, giysiler, taş kabartmalar, para örnekleri ve daha birçok tarihi parçayı göreceğiniz Giresun Müzesi, Merkez ilçedeki Sokakbaşı’nda bulunmakta. Tarihi olarak da Giresun’un 18. yüzyıl eserlerinden biri olan Gogora Kilisesi, 1923 yılına kadar işlevselliğini korumuş olup, daha sonrasında bir süre boş kalmış, 1948-1967 yılları arasında ise cezaevi olarak kullanılmıştır. Kilise 1988 yılında müze olarak düzenlenmiştir.


Kuzalan Şelalesi / Mavi Göl



Mavigöl: Varlığından bir çok kişinin haberi olmayan Kuzalan Şelalesi ve mavi gölün güzelliği görenleri adeta büyülüyor. Turizm açısından kısa sürede oldukça ilgi görmeye başladı diyebiliriz.


Bedrama Kalesi



Bedrama Kalesi: Tirebolu, Giresun-Gümüşhane karayolu üzerinde, Örenkaya ve Karaahmetli köyleri sınırlarında bulunan,bütünüyle yerli kayalar üzerine kurulmuş olan bir kaledir.Tirebolu’dan hemen hemen 8 kilometre uzaklıkta, yüksek bir kayalık üzerinde yerleşim yeri oldukça büyük olan bir kaledir. Civarında sur duvarlarından çok azı günümüze kadar kalabilmiştir. Kalenin üzerinde parkı vardır. Fırını, odaları, şarap/su küpleri, şavaşırken kullanılan tüfek yerleri, mavzer mermileri, harebe olan 20 civarında merdiveni vardır.


Karagöl Dağları ve Yaylası



Karagöl Dağları ve Yaylası: Giresun’nun en yüksek ikinci dağı olan Karagöl dağlarınla birçok oba bulunmaktadır. Dağ’ın kuzeybatısında Ordu ili sınırına yakın olan bölgede Elmalı, Bozat Taşı ve İnboynu ‘balarıyla 3107 metrelik Karagöl tepesinin hemen altında bir buzul gölü olan Aygır Gölü bulunmaktadır. Doğuya doğru gittikçe dağdaki en büyük göl olan Karagöl Gölü ve bu gölün Aksu köyüne doğru inen vadisinde Bağırsak Gölü bulunmaktadır.